Rodem warszawianin, sercem Polak, a talentem świata obywatel /Cyprian Kamil Norwid/ • Chociaż nie znam zbyt wielu utworów Chopina, a moim ulubionym jest tylko Marsz żałobny, z ciekawością przeczytałam znakomitą książkę prof. Barbary Smoleńskiej-Zielińskiej Fryderyk Chopin i jego muzyka. • Autorka, pedagog i muzykolog, w przystępny i ciekawy sposób przedstawiła życie jednego z najw­ybit­niej­szyc­h kompozytorów romantycznych na świecie. Tysiące książek sławi talent polskiego pianisty, nazywanego poetą fortepianu. Wybraną przez mnie lekturę polecić można każdemu, bez względu na wiek czy zainteresowania. Doskonały zarys epoki oraz stylowe ilustracje i fotografie dodatkowo wzbogacają wyobraźnię. Fryderyk urodził się w szczęśliwej rodzinie w roku 1810. Ojciec jego, Mikołaj, był z pochodzenia Francuzem. Młody Chopin od najmłodszych lat interesował się fortepianem i muzyką. Nie wszyscy wiedzą, że miał ogromny talent literacki, który widać choćby w pisanych listach, tworzył wiesze, dobrze rysował, a także był świetnym aktorem. Był również wnikliwym obserwatorem przyrody. W wieku 16 lat wykryto u niego pierwsze objawy gruźlicy. W 1828 r. na zakończenie nauki w Szkole Głównej Muzyki w Warszawie otrzymał świadectwo z opinią Józefa Elsnera – geniusz muzyczny. Europa czekała na jego talent. Był najdroższym nauczycielem muzyki w Paryżu, a jego uczennicami były głównie piękne arystokratki. Bywał w salonach, modnie się ubierał, lato spędzał na wsi. W książce nie zabrakło wątków o damach jego serca – Konstancji Gładkowskiej, Marii Wodzińskiej, George Sand… • Chopin do końca swoich dni nosił w sobie poczucie winy za nieu­czes­tnic­zeni­e w powstaniu listopadowym. Przed śmiercią poprosił o zniszczenie wszystkich niedokończonych dzieł. Nieuleczalna wówczas gruźlica była przyczyną jego zgonu – 17 października 1849 roku o godzinie 2 w nocy. Został pochowany na paryskim cmentarzu Pѐre-Lachaise, a jego serce siostra Ludwika zabrała do Polski, gdzie zostało wmurowane w filar kościoła św. Krzyża w Warszawie. Był to jego kościół parafialny z czasów zamieszkiwania w Warszawie. Serce zachowało się do czasów dzisiejszych. W październiku br. obchodzić będziemy 170. rocznicę śmierci artysty. • Książkę wydano dwa razy: w 1995 oraz w 2010 roku. Polecam! • Joanna Muniak • Biblioteka Kraków

Czy polskie baśnie i legendy mogą okazać się rywalami zagranicznych powieści fantasy dla młodzieży? Autorki Mysiej Wieży odpowiadają gromkie TAK! i przedstawiają nam słowiańską mitologię we współczesnym wydaniu. Tajemnice przeszłości będzie odkrywała para polskich jedenastolatków, raczej niechętnie spędzająca wakacje na Kujawach. • Igor po raz kolejny musi jechać z ojcem archeologiem na wykopaliska. Niestety nie te fascynujące w egzotycznych krajach, a zwykłe i nudne w okolicach Kruszwicy nad jeziorem Gopło. Spotyka tam Hankę, która mocno przeżywa wyrzucenie z drużyny piłkarskiej. Parę nastolatków więcej dzieli niż łączy. Rozmowa się nie klei, nie mają wspólnych zainteresowań. Wszystko to zmienia się, gdy w tajemniczym tunelu spotykają gadającego gryzonia. Każdy chyba słyszał o królu Popielu, którego zjadły myszy. Ale jak to tak naprawdę było z tym złym królem, czarownicami i dzielnymi wojownikami z rodu Myszków? Słowiański folklor pozwala na świetną zabawę ze znanymi nam postaciami z opowieści babć i legend. My przecież też mamy sławnego czarodzieja, nietypowych wróżbitów, a nawet przekupne Licho. Gdy nastolatkom przyjdzie stawić czoło pradawnym mocom, na ich drodze staną nie tylko magiczne istoty, ale również uciążliwe rodzeństwo, nadopiekuńczy rodzice i tabun studentów archeologii. Co może pójść nie tak? • Mysia wieża momentami bawi, czasem uczy, a na pewno daje wiele frajdy. Fantastycznie jest przeżyć przygodę z polskimi bohaterami. Przy­zwyc­zail­iśmy­ się już, że młodzież czyta zagraniczne książki. Tu jednak spotykamy godnego rywala dla Percy’ego Jacksona czy Harry’ego Pottera. Ja z niec­ierp­liwo­ścią­ czekam na kolejne tomy serii, bo przecież Dzieci Dwóch Światów jest więcej… • Joanna Pękala • Biblioteka Kraków

Niezwykłych ludzi znacznie łatwiej jest wyśmiać niż zrozumieć. /Marcin Szczygielski/ • Weronika, bohaterka książki Marcina Szczygielskiego, ma niezwykłą wyobraźnię, której używa w niewłaściwy sposób. Zmyśla na potęgę, przez co nieustannie pakuje się w kłopoty. Nie przysparza jej to sympatii wśród rówieśników, utrudniając niełatwą już sytuację, w której znalazła się dziewczyna. Jej rodzice się rozwiedli, a ojciec założył nową rodzinę z młodszą partnerką. Weronika jej nie lubi i nazywa Flądrą. Nadto mama głównej bohaterki postanawia przenieść życie ich obu z Poznania do Warszawy. Weronika bardzo stara się dzielnie znosić życiowe zmiany ze względu na mamę, ale jest bardzo rozżalona rozwodem, przeprowadzką i pojawieniem się przyrodniego braciszka, na którym koncentruje się uwaga taty. Ucieka w świat fantazji – tworzy całą galerię zmyślonych ciotek, którym przypisuje przeróżne przygody. Ciotki obdarzone są zazwyczaj tym, czego brakuje samej Weronice – odwagą i pewnością siebie. Mają to, co przydałoby się bohaterce powieści w konfrontacji z niezwykle popularnymi koleżankami z klasy, które atakują weronikę i naśmiewają się z niej. • Weronika nie jest jedyną osobą, która w tej powieści zmaga się z brakiem akceptacji. Pan Jan, sąsiad Weroniki, ma trudności z poruszaniem się, więc na Podwórku dzieci wołają za nim „zombie”. Może właśnie to niezrozumienie ze strony innych sprawia, że świat przeżywającej pierwszą miłość nastolatki, Po i taki wątek pojawia się w tej powieści, oraz emerytowanego pracownika biblioteki, ponieważ właśnie w bibliotece pracował pan Jan, zaczynają się przenikać. Pan Jan – nie przyznając się sam przed sobą – czeka na wizyty Weroniki, a ona cieszy się, że jej opowieści zyskują wiernego słuchacza. To spotkanie dla każdego z nich stanie się lekcją… • Weronika i zombie to bardzo dobrze napisana opowieść o trudach dorastania i braku akceptacji wśród rówieśników, pozbawiona dosadnego dydaktyzmu. To także historia o nieuchronności zmian i przemijania oraz szacunku do samego siebie i innych. Pięknie nakreślona jest tu potrzeba przyjaźni i realnego kontaktu z drugim człowiekiem. Autor ma niezwykły zmysł obserwacji, co przekłada się nie tylko na wciągającą fabułę powieści, ale i wiarygodność młodych bohaterów – zachowanie i język, którym się posługują. Dodatkowo, jak sam pprzyznał w jednym z wywiadów, czerpał z własnych nastoletnich doświadczeń, a inspiracją do stworzenia postaci Weroniki był dla Szczygielskiego prawdziwy list nastolatki do Instytutu Wydawniczego Latarnik. Z tej mozaiki powstała powieść, która wzrusza, bawi i porusza… • Ewa Cywińska • Biblioteka Kraków

Blisko dwadzieścia lat temu na ekrany kin wszedł film Cast Away: poza światem. Opowiada on historię pracownika firmy kurierskiej, który w wyniku katastrofy lotniczej trafia na bezludną wyspę, gdzie musi przeżyć mając do dyspozycji jedynie to, co znajdzie w przesyłkach z wraku samolotu. Reżyser filmu wyjawił, że w ostatniej paczce, której bohater nie zdążył otworzyć, był wodoodporny, zasilany bateriami słonecznymi telefon satelitarny. Opuszczony bohater – Chuck – za towarzysza wybiera sobie piłkę do siatkówki, do której zwraca się jak do przyjaciela. Te wzruszające sceny przypomniałam sobie podczas lektury fascynującej i bardzo dobrze napisanej książki „Odkrywca” Katherine Rundell. • Główny bohater powieści – Fred ma więcej szczęścia niż filmowy Chuck. Trafia w wyniku katastrofy do dżungli amazońskiej, ale nie jest sam, bo towarzyszą mu buntownicza Constance, łagodna Lila i jej młodszy braciszek – Maks. Fred nie rzuca się w oczy, choć w głębi duszy jest iskrą i żywym srebrem. Ma umysł otwarty i przenikliwy. Pochłania książki – pasjonują go odkrywcy i nie spodziewa się, że wykorzysta wiedzę zdobytą podczas takiej lektury. Towarzyszka jego niedoli, Constance ma z kolei pamięć fotograficzną, zaś Lila ogromną wiedzę o roślinach i zwierzętach. • Wszystkie swoje umiejętności i wiedzę przyjdzie im wykorzystać w środku dżungli, z dala od najbliższych i cywilizacji. Życie w trudnych warunkach zmusi ich też do odkrycia całkiem nowych zdolności. Constance zdziwiona jest, że łowienie ryb nie ma nic wspólnego z cichym siedzeniem nad rzeką – nazywa nawet wędkarzy rzecznymi bibliotekarzami. Bohaterowie zakładają tymczasowy obóz, z którego wyruszają by zwiększyć swoje szanse na przetrwanie. Pomaga im w tym znalezienie tajemniczej mapy. • Angielskiej pisarce udało się stworzyć współczesną wersję Robinsona Crusoe – przygodową, trzymającą w napięciu opowieść, nie pozbawioną pięknych, niemal poetyckich metafor i humoru. Odkrywca to pasjonująca lektura o przyjaźni i współdziałaniu, rodzącym się w trudnych warunkach. To także książka o szacunku do przyrody i wartości prawdy w życiu człowieka. Uczy, że każdy z nas może być odkrywcą. Odkrywanie to nic innego jak wzmożona uwaga wobec wszystkiego, co nas otacza, a przyrody szczególnie. Inspiracją do napisania tej powieści była historia brytyjskiego podróżnika. Percy Fawcett, bo o nim mowa, poświęcił życie na szukaniu zaginionego miasta na terenie Amazonii. Pisarka sama wyprawiła się do dżungli, która to podróż na zawsze zmieniła jej definicję piękna. Ten zachwyt nad cudownością przyrody i jej bogactwem, ciekawość, by poznać amazońską dżunglę, udziela się czytelnikowi tej niezwykłej powieści. • Ewa Cywińska • Biblioteka Kraków

Historia pewnej przemocy • 2 maja 2008 roku Nick Levil, sied­emna­stol­etni­ uczeń liceum w Garvin, tuż przed rozpoczęciem pierwszej lekcji wszedł do szkolnej stołówki, w której zbierali się uczniowie, i zaczął do nich strzelać, zabijając kilka osób, kilka ciężko raniąc. Ostatnią osobą, do której strzelił, była jego dziewczyna Valerie Leftman, potem napastnik popełnił samobójstwo. Podobno Levin i Leftman zamierzali odebrać sobie życie, planowali także morderstwo wielu osób, którzy znaleźli się na ich liście… do odstrzału. • Valerie i Nick, para zakochanych w sobie nastolatków, nie są lubiani w swojej szkole, spotykają się z pogardą i wrogością ze strony rówieśników. Valerie jest nazywana przez popularne w szkole koleżanki Siostrą Śmierć tylko dlatego, że ubiera się na czarno. Trącanie na korytarzu, złośliwe komentarze, kuksańce przy szafkach, wyśmiewanie, ciągłe poniżanie przez rówieśników ze szkoły – oto codzienność Valerie i Nicka. Ale mają przecież siebie i kilkoro przyjaciół, paczkę odrzuconych jak oni. • Pewnego wyjątkowo paskudnego dnia Valerie tworzy listę do odstrzału, znajdują się tam nie tylko nazwiska kolegów ją gnębiących, ale także znienawidzona algebra czy lakier do włosów. Nick zainteresowany listą dorzuca swoje trzy grosze. I tak tworzą swoją hate list. Tyle, że dla Valerie to tylko odreagowanie trudnych sytuacji, natomiast, jak się potem okaże, jej chłopak traktuje listę śmiertelnie poważnie. • Valerie przeżyła, strzał nie był przeznaczony dla niej, ale dla jednej z prześladowczyń, którą Valerie osłoniła. Życie po tragedii nie jest już dla niej, tak jak i dla całej szkoły, takie samo. Na początku zostaje oskarżona o współudział, potem oczyszczona z zarzutów. Chce skończyć szkołę i wraca do Garvin. Oczywiście jest jeszcze gorzej niż przedtem, wszyscy przyglądają się jej podejrzliwie i z dezaprobatą, nieliczni przyjaciele unikają jej, no i nie ma Nicka, chłopaka którego kochała i który kochał ją. Valerie niczego z Nickiem nie planowała i nie wiedziała, co zamierza. Nigdy nie przyszłoby jej do głowy, że ten czuły, zaczytujący się w Szekspirze chłopak jest zdolny do takiej zbrodni. Z pomocą mądrego psychologa Valerie próbuje odnaleźć się w nowej rzeczywistości, chce wybaczyć sobie, Nickowi i swoim prześladowcom. Czy i ona otrzyma wybaczenie, czy zdoła posklejać na nowo swoje rozsypane życie i serce? • Książka Jennifer Brown „Hate list. Nienawiść” porusza trudny i wciąż aktualny problem przemocy w szkole. Niektórzy prześladowani znajdują w sobie siłę, aby przetrwać, inni nie wytrzymują i dochodzi do tragedii. Samobójstwa wśród dzieci i młodzieży to niestety coraz większy problem, podobnie jak strzelaniny w szkołach, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych, gdzie dostęp do broni palnej jest łatwy, także drogą nielegalną. „Hate list. Nienawiść” to książka, po którą powinni sięgnąć nie tylko młodzi czytelnicy, ale także nauczyciele i rodzice. • Książka Jennifer Brown otrzymała wyróżnienie w Polskiej Sekcji IBBY Nagroda Donga 2011 roku. • Maria Twardowska-Hadyniak • Biblioteka Kraków