Finlandia zawsze kojarzyła mi się z zimnem, reniferami, Muminkami i ich „mamą” – Tove Jansson, a także z popularnym napojem alkoholowym. Małgorzata Sidz w swoich reportażach pt. "Kocie chrzciny. Lato • i zima w Finlandii" zabiera czytelnika w podróż po tym niezwykłym kraju. Książka stanowi zbiór opowieści o fińskiej codzienności, znajdziemy tu anegdoty o bliskości natury, umiejętności cieszenia się drobnostkami, ale również o samotności, alkoholizmie i nierzadkiej depresji. Mieszkańcy Finlandii są podzieleni na fińskojęzycznych Finów i szwedzkojęzycznych Finów, a zaszłości historyczne są mocno uwydatnione. Przeczytamy tu historie zarówno tych pierwszych, jak i drugich, a także relacje obcokrajowców mieszkających w tym pięknym kraju. Poznamy historie zaczerpnięte z różnych kręgów społecznych i kulturowych Finlandii. Z książki wyziera obraz Finów jako wiecznie zapracowanych ludzi, którzy latem jeżdżą do tzw. mokki – domków letniskowych na odludziu, aby się wyciszyć i pobyć wśród natury. Przyjaźnie zawierają w szkołach, gdyż potem zwyczajnie nie mają • na to czasu (praca). To naród bardzo oszczędny, Finowie rzadko kupują • nowe ubrania czy buty, a sprzęty AGD lub RTV naprawiają, póki całkiem nie odmówią posłuszeństwa. Organizują mocno zakrapiane imprezy zarówno • plenerowe, domowe, jak i te w knajpkach, oczywiście kupując najtańszy alkohol – z oszczędności, rzecz jasna. Jeśli imprezują na wolnym powietrzu, to zawsze po sobie sprzątają, zostawiając nienaganny porządek do tego stopnia, że nawet dzikie zwierzęta nie mają po co szukać resztek. Dowiadujemy się, jak wyglądają domy opieki i jakie zawody są najmniej płatne. Finowie to naród bardzo tolerancyjny i żadna inność nie jest przez nich komentowana czy wyszydzana, tyczy się to także związków homoseksualnych, które są tam legalne od 1971 roku. • No i wreszcie: cóż by to była za książka o Finlandii bez Muminków? Tak, tutaj też je spotkamy i zajrzymy do ich wioski. Jeśli chcecie się dowiedzieć, czym są tytułowe kocie chrzciny i dlaczego w trakcie koncertów i większych wystąpień rozdawane są kubły na śmieci, a także poznać wiele innych fińskich ciekawostek, zachęcam do sięgnięcia po ten reportaż. Lue se! (Przeczytajcie!). • Anna Jędrzejowska

Przeczytanie tej książki to nie lada wyzwanie, zważywszy na jej wielkość i wagę. Może jednak znajdą się pasjonaci pamiętników, którzy • postanowią zapoznać się z tym dziełem. Autorką jest Jadwiga Mrozowska- • -Toeplitz (pseud. J. Ruczko, J. Ruczkówna, także Ruczko-Mrozowska, Toeplitz-Mrozowska), znana polska aktorka, podróżniczka i pisarka. Urodziła się 14.10.1880 r. w Janowicach Poduszowskich (pow. Stopnica) w ziemiańskiej rodzinie Teodora Mrozowskiego i Heleny z Kulczackich. Pensję ukończyła w Krakowie, następnie wyjechała do Warszawy uczyć się w Instytucie Muzycznym w klasie fortepianu. Była utalentowana muzycznie i aktorsko. Kazimierz Przerwa-Tetmajer przedstawił ją Tadeuszowi Pawlikowskiemu, który dał jej angaż w Teatrze Miejskim • we Lwowie, gdzie debiutowała w roku 1900 rolą Muszki w Baśni nocy świętojańskiej Jana Kasprowicza. W latach 1902–1905 była aktorką Teatru Miejskiego w Krakowie. Grała też m.in. w Warszawie i Łodzi. W lecie 1907 r. wyjechała na stałe do Włoch, gdzie kontynuowała studia wokalne, występowała w prowincjonalnych teatrach operowych i próbowała • swoich sił w repertuarze dramatycznym. Po wybuchu I wojny światowej przyjechała do Krakowa i przez kilka miesięcy pracowała w szpitalu jako pielęgniarka. W Mediolanie poznała Józefa Toeplitza, Żyda • polskiego pochodzenia, który był dyrektorem Banca Commerciale Italiana. Wzięła z nim ślub w 1918 roku. Będąc żoną bogatego bankiera, • prowadziła salon artystyczny, fascynowała się też egzotycznymi podróżami. Początkowo podróżowała wyłącznie jako turystka, ale wkrótce poznawanie dalekich krajów stało się jej drugim zawodem. Od 1919 roku odwiedziła Indie, Cejlon, Birmę, Tybet oraz Persję, a w wieku 47 lat odkryła przełęcz w Pamirze, która otrzymała nazwę od jej imienia i nazwiska. Publikowała książki w języku włoskim, wygłaszała prelekcje i odczyty na uniwersytetach w Rzymie, Mediolanie, a także we • Francji, Belgii i na Węgrzech. Nie zapominała o Polsce – ostatni raz była tu w 1964 r. Zmarła w 1966 r. w wieku 86 lat. Słoneczne życie to opis jej barwnego i długiego życia. Sami zdecydujcie, czy warto je poznać. • Joanna Muniak

Ten złocisty płyn jest mało popularny w Polsce, istnieje jednak kraj, w którym syrop klonowy mocno zakorzenił się zarówno w kuchni, jak i w całej kulturze. Mowa tu o Kanadzie, gdzie wytwarza się z niego masło, cukier, piwo, ciasta, batony, a nawet mydło. Autorka książki pt. Kanadiana – Monika Grzelak – przyznała, że szybko przyzwyczaiła się do tego dodatku, który z jej kuchni wyparł cukier. Do Kanady pisarka wyjechała w roku 2011 i tak zaczęła wielką przygodę, która trwa do dziś. Opisuje ten kraj jako multikulturowe społeczeństwo, bo to • właśnie imigranci ukształtowali to państwo. Jak zapewnia, idąc ulicami przez Toronto widać przybyszów z całego świata. Ponadto przywołuje dane statystyczne: każdego roku ponad 250 tysięcy osób zostawia swoją ojczyznę i wybiera Kanadę jako nowy dom. Autorka próbuje też wytłumaczyć i nauczyć czytelnika bycia w stylu Canadiana (to słowo opisuje wszystko to, co kanadyjskie, nawet sposób zachowania). • Monika Grzelak opowiada historię państwa, ale też proponuje ciekawe • miejsca do zobaczenia, jak np. Wyspa Księcia Edwarda (czyli dom Ani z Zielonego Wzgórza) czy Muskoka (miejsce weekendowych wypadów mieszkańców Toronto). Autorce zależy najbardziej na przemyceniu ciekawostek (np.: w Kanadzie homar jest tańszy od kurczaka). Niewielkim minusem książki jest prosty język i brak map z omawianymi miejscami. Równocześnie dużym walorem są zdjęcia autorki, które tworzą wraz z tekstem nierozerwalną całość. Zapewne niejednemu czytelnikowi zamarzy się wycieczka po Kanadzie i poczuje, co to znaczy być Canadiana. • Ludmiła Guzowska

Artur Klinau – białoruski pisarz, architekt, malarz, a także scenarzysta filmowy – w najnowszej książce pt. "Mińsk". Przewodnik po • Mieście Słońca zabiera czytelnika w podróż po swoim rodzinnym mieście. To nie będzie stricte podróżniczo-geografi czna wyprawa. To nie publikacja dla turysty o czekających na niego atrakcjach. Ta niewielkich rozmiarów książka (zaledwie 151 stron) to zbiór wspomnień i refl eksji. Autor pisze o Mińsku, Białorusi i Białorusinach. Opisuje • historię narodu mocno dotkniętego wpływami rosyjskimi. Opowiada o tym • jako człowiek, który wychował się w świecie pozornej utopii, ale też jako człowiek obyty w świecie. Odkrywa sztuczność i zakłamanie krainy szczęścia. Pisze: Czy byłem szczęśliwy w Krainie Utopii? Tak, chyba tak. W każdym razie dopóki w nią wierzyłem. Mimo to nie znajdziemy tu buntu przeciw porządkowi świata. Tytuł książki odwołuje się do Mińska i słusznie, bo to również specyficzny portret miasta, którego uroda daleka jest od europejskich metropolii. Książka zwiera także szkice o estetyce i architekturze, opisy podwórek i placów. Artur Klinau zaproponował nam emocjonalną rozprawę o życiu w świecie niezdefiniowanej tożsamości. Autor przygląda się stolicy Białorusi z niezwykłą czułością. Posługuje się przy tym specyficznym językiem i metaforą. W rezultacie powstały obraz miasta jest niezwykle liryczny. Po raz kolejny Wydawnictwo Czarne wypuściło na polski rynek ciekawą i autentyczną propozycję czytelniczą. • Ludmiła Guzowska

Zachęcamy do lektury książki Mirosława Wlekłego pt. "Przygoda • dzika Toniego Halika", wydanej przez Wydawnictwo Agora w 2021 r., • pokazującej siłę dziecięcych marzeń, uczącej, że nie musimy być dobrzy w każdej dziedzinie, by osiągnąć sukces. W czasach, gdy większość ludzi podróżowała głównie palcem po mapie, kiedy nie było jakże pomocnych map Google czy nawigacji, chłopiec o imieniu Mietek snuł swoje plany podróży do odległych lasów Brazylii. Chyba nie muszę dodawać, jakie to wywoływało salwy śmiechu i drwin wśród jego kolegów. Mieciu przez wielu był bowiem postrzegany jako niepoprawny marzyciel, który powinien odpowiednio mierzyć siły na zamiary. Tymczasem on • mawiał: Co tam, do odważnych świat należy! Wartka akcja porywa już od pierwszego rozdziału. Czytając każdą kolejną stronę, możemy poczuć się, jakbyśmy towarzyszyli Toniemu i jego żonie w ich podróży życia. O ile starszym czytelnikom postać Halika jest znana, to dla młodszego pokolenia dzieci i młodzieży bywa kompletnie obca. Poznanie barwnej postaci podróżnika może zainteresować dziecko literaturą podróżniczą. Niewątpliwie wspaniałym atutem książki są ilustracje Magdaleny Kozieł-Nowak. Żywe, ciepłe, oddające kolory i naturę dżungli, idealnie • współgrające z treścią książki. Gwarantuję, że uśmiechający się do czytelnika Tony na długo zapada w pamięć. Gdzie dotarł nasz bohater, co zobaczył? Usiądź wygodnie z Tonym i Pierrette w ich żaglówce, popłyń wraz z nimi, przeżyj fascynującą przygodę, poznaj odległe lądy, codzienne życie ludów Amazonii. Ahoooj przygodo! Już wkrótce książka dostępna w zasobach filii Biblioteki Kraków. • Dorota Bojeczko