PATRONAT • Zagadki, wierszyki, ciekawostki o Krakowie autorstwa Ewy Stadtmüller i Anny Chachulskiej to książka adresowana do dzieci wieku przedszkolnym oraz uczniów młodszych klas szkoły podstawowej, do ich rodziców oraz nauczycieli. Autorki prowadzą czytelnika tajemniczymi zakamarkami Krakowa, wyjaśniają znaczenie pojęć związanych z miastem (np. fiakier, insygnia, maszkarony), zadają wierszowane zagadki, całość ubarwiając czarno-białymi ilustracjami oraz rysunkami. • Pozycja stanowi zbiór cennych informacji, ciekawostek, krzyżówek, wierszyków na temat grodu legendarnego Kraka. Na okładce książki znalazło się hasło Krakusek. To międzyszkolny konkurs wiedzy o Krakowie, skierowany do uczniów klasy III szkoły podstawowej, organizowany corocznie już od 15 lat przez m.in. Zamek Królewski na Wawelu. Ma on na celu zachęcenie dzieci do poznawania Krakowa, jego historii, tradycji, zabytków i legend, podobnie jak książka napisana przez krakowskie autorki. Nowo wydaną pozycję swoim patronatem objęła Biblioteka Kraków, dbająca o rozwój edukacji regionalnej zarówno wśród młodszych, jak i starszych mieszkańców miasta. Książka ta wpisuje się również w założenia kampanii informacyjno-społecznej Miasta Kraków i Krakowskiego Biura Festiwalowego Bądź turystą w swoim mieście – zwiedzaj Kraków. Zachęcam do lektury! • Małgorzata Koźma • Biblioteka Kraków

W trudnych czasach dobrze czytać książki, które niosą pociechę, pokazują, jak przetrwać, jaką postawę przyjąć. Na pewno nowość wydawnicza – powieść Magdy Knedler Położna z Auschwitz, inspirowana prawdziwą historią Stanisławy Leszczyńskiej, niesie nadzieję. Polska położna odebrała tysiące porodów, podczas których nie umarła żadna więźniarka i żadne dziecko. Nazywana „Mamą” robiła wszystko, by chronić dzieci przed okrutnymi eksperymentami doktora Mengele, nie zgadzała się ich zabijać. Nie, nigdy. Nie wolno – to była jej dewiza, narażała przez ten sprzeciw własne życie. W warunkach obozowych bez leków, narzędzi, nawet wody, na starym piecu przykrytym derką położna z Łodzi przyjmowała porody, często będąc w stanie skrajnego wyczerpania, modląc się ciągle o życie i zdrowie przyjmowanych dzieci. Była jak święta, bo nie potrafiła nienawidzić krzywdzących. • Książka Magdy Knedler wprowadza nowoczesną narrację, która pomaga • czytelnikowi przyswoić tę prawdziwą, ale odległą czasowo historię. Powieść pisana jest z perspektywy drugiej bohaterki, ciężarnej kobiety, która trafia do Auschwitz pod opiekę Stanisławy Leszczyńskiej i uratuje siebie wraz z dzieckiem. Po wojnie odreagowuje traumę poprzez sztukę, zostaje rzeźbiarką. Postać położnej została wykreowana na postawie wspomnień kilku więźniarek Birkenau, piszących po wojnie do niej listy z podziękowaniami. Opis rzeźb zainspirowany został pracami m.in. Aliny Szapocznikow i Józefa Szajny. • Niezwykła powieść nie powstałaby, gdyby nie Raport położnej z Oświęcimia, który można było przeczytać w Przeglądzie Lekarskim z 1965 roku. Stanisława Leszczyńska podzieliła się wspomnieniami i wiedzą. Powieść Magdy Knedler składa się z pięciu części. Każda z nich, na tle pasków z oświęcimskiego pasiaka, ma umieszczony na pierwszej stronie jeden tajemniczy wyraz. Składamy z tego zdanie: Przybądź choć w jednym pantofelku. Kto i po co ma przybyć? Dlaczego to zdanie niesie nadzieję? Tego dowiemy się po przeczytaniu niezwykłej powieści, świadectwa czasów, o których trzeba ciągle przypominać. • Małgorzata Kulisiewicz • Biblioteka Kraków

Dwunastego kwietnia mija setna rocznica urodzin Anny Kamieńskiej - poetki, pisarki, tłumaczki – która przez blisko dwadzieścia lat swojej pracy twórczej pisała dla dzieci i młodzieży. W 1970 roku ukazała się łącząca wątki podróżnicze z konwencją fantastyczną powieść zatytułowana Są takie wyspy. Jej uniwersalna wymowa, pełna metafor i wnikliwych spostrzeżeń fabuła znakomicie bronią się przed upływem czasu. • Emerytowany profesor Melchior Szpak postanawia zacząć odpowiadać na wszystkie pytania i perswadować wszystkim wszystko. Zaczyna zatem przyjmować w swoim mieszkaniu tych, którzy mają jakieś życiowe wątpliwości i pytania dotyczące otaczającego ich świata. Szybko zyskuje rozgłos i poważanie, ponieważ trafia zawsze w najwłaściwszy ton i mówi właśnie to, co trzeba, żeby było powiedziane. Przychodzą do niego dzieci, dorośli, a także młodzi, zagubieni ludzie, dla których dom profesora staje się miejscem spokoju i wytchnienia od często trudnej rzeczywistości. Czują się niezrozumiani, samotni i opuszczeni. Profesor słucha ich z uwagą, dzieli się wiedzą, organizuje im zajęcia. Zabiera ich także na niezwykłą wycieczkę. Uważa, że nie trzeba wcale jechać daleko, żeby zobaczyć rzeczy niezwykłe, a każdy z nas ma do odkrycia własną wyspę, swoją jedyną wyspę. Wkrótce bohaterowie wyruszają, by odkryć swe wyspy – miejsca spełnionych marzeń i pragnień. Niektórzy znajdują to, czego szukają. A niektórzy uważają, że celem jest samo szukanie – jak zwykł powtarzać im profesor Szpak. Za sprawą wyobraźni uczestnicy wyprawy mogą stać się kimś innym i pokonać swoje słabości. Kiedy wyspy znikają, okazuje się, że wszystko nosimy w sobie, a to, co nierzeczywiste, przynosi zupełnie realne skutki. Odwiedzając kolejne lądy, młodzi ludzie odnajdują drogę do samych siebie. Każdy musi być chociaż przez krótki czas w ciągu dnia sobą. Bo człowiek w ciągłej krzątaninie i w zwykłym planie dnia jest • ciągle inny, coraz inny, zapomina o tym kimś, kto siedzi w samym środku i cierpliwie czeka, żeby dopuścić go do głosu – zauważa jeden z bohaterów powieści. • Są takie wyspy to wciągająca gra wyobraźni, z elementami powiastki filozoficznej, traktująca o przyjaźni oraz odwadze w drodze do samopoznania i pokonania własnych ograniczeń. Przede wszystkim jest to jednak niezwykła opowieść o sile marzeń, dedykowana nie tylko tym, którzy swoje wyspy dopiero odkrywają, ale także tym, których wyspy pokryły się kurzem. • Ewa Cywińska • Biblioteka Kraków

Wojny od zawsze niosły ze sobą cierpienie, tragizm, głód i śmierć ludzi. Wywoływane przez dorosłych z rozmaitych pobudek, przyczyniały się do cierpienia całego społeczeństwa, w tym niewinnych dzieci. U ocalałych wspomnienia tego okrutnego czasu odciskały znaczące piętno na psychice i życiu. • Na polskim rynku wydawniczym pojawią się coraz to nowsze pozycje dotyczące czasów wojny, przeznaczone dla młodego czytelnika. Jedną z nich jest książka znanej pisarki Anny Janko, pod tytułem Oleś i Pani Róża, wydana przez Wydawnictwo Literackie. • Rózia ma 9 lat i jest prawnuczką tytułowego Olesia, właściwie Aleksandra. Wspólnie z mamą opiekują się starszym, schorowanym członkiem rodziny. Książka ma formę pamiętnika dziewczynki, w którym zapisuje m.in. wojenne losy swojego pradziadka. Kilkuletni Oleś wraz z innymi mieszkańcami wioski zostaje wysiedlony. Rozdzielony z ukochaną mamą trafi a do obozu przejściowego w Zwierzyńcu. Tam uczy się życia w nowych, niezwykle trudnych warunkach. Dzieciom dokuczał głód, świerzb, wszy, przede wszystkim jednak brak rodziców. Obozowa rzeczywistość była okrutna, opowieści Dziadka wielokrotnie przeplatają łzy. Światełkiem wśród tych wspomnień jest autentyczna postać Róży Zamoyskiej, która, ryzykując własne życie, zawoziła małym więźniom jedzenie. Wraz z mężem zorganizowali brawurową akcję uratowania z obozu blisko pół tysiąca dzieci. To był anioł z􀁢nieba, który przychodził do piekła, tak powiedział Dziadzio, Anioł Dobroci. • Oleś i Pani Róża to niezwykła i bardzo potrzebna książka. Nie ulega wątpliwości, że dla wielu współczesnych dzieci wojna staje się pojęciem abstrakcyjnym, niezrozumiałym. Nam, rodzicom, coraz ciężej porusza się tematy z nią związane. Nie chcemy obarczać dzieci okrucieństwem minionych czasów. Zaś każdego dnia odchodzą świadkowie tamtych czasów, a wraz z nimi wspomnienia. • Książka autorstwa Anny Janko, opatrzona wymownymi ilustracjami Uli Bruno, jest doskonałym pomysłem, jak przestawić pociechom ten trudny temat. Warto czytać takie pozycje, warto rozmawiać – tym samym przyczyniamy się do ocalenia od zapomnienia tych wydarzeń i osób, które ryzykowały swoim życiem, tak jak małżeństwo Zamoyskich. • Dorota Bojeczko • Biblioteka Kraków

Czy zdawaliście sobie sprawę z tego, że to ewolucja wyposażyła nas w zamiłowanie do plotkowania? Czy wiecie, że jesteśmy genetycznie zaprogramowani, aby woleć to, co być może? Czy przy­pusz­czal­iści­e, że multitasking to tak naprawdę mit? Te i wiele innych ciekawych zagadnień porusza książka pt. Wyloguj swój mózg Andersa Hansena – szwedzkiego psychiatry i uznanego eksperta medycznego. • Autor przede wszystkim udziela odpowiedzi na pytanie, jak korzystać z nowych technologii tak, aby zachować zdrowie fizyczne i psychiczne, a zwłaszcza dbać o swój mózg. W przystępny sposób przedstawia, jak zjawiska zachodzące we współczesnym świecie pełnym szybkich kliknięć wykorzystują te mechanizmy, w które natura wyposażyła nas na drodze ewolucji, przy okazji uświadamiając nam, jak wiele rzeczy dzieje się bez udziału naszej woli i świadomości. • Jakie procesy zachodzą w naszym organizmie, kiedy sięgamy po nowe technologie? Co ma wspólnego depresja z genetycznym warunkowaniem przetrwania i odpornością organizmu? Kto i w jaki sposób hakuje nasze mózgi? Dlaczego odczuwamy lęk i stres? Wszystkie te kwestie (i nie tylko) łączy w spójną całość ta niezwykle interesująca lektura, którą (pomimo iż jest to książka popu­larn­onau­kowa­) czyta się jak dobrą powieść. Szczerze polecam. • Anna Ochenkowska-Olczak • Biblioteka Kraków