Fabuła "Gry w kości" obejmuje lata 997-1002 i jej punktem wyjścia jest śmierć Wojciecha Sławnikowic, który łączy losy piastowskiego księcia Bolesława Chrobrego oraz króla niemieckiego i cesarza rzymskiego Ottona III. Elżbieta Cherezińska odtwarza wydarzenia poprzedzające przybycie Ottona III do Gniezna i pielgrzymki do grobu zmarłego męczeńską śmiercią Adalberta oraz spotkania dwóch władców. • Powieść skonstruowana jest dwubiegunowo. Ten zabieg widoczny jest nie tylko w konstrukcji fabuły, gdzie narracja prowadzona z perspektywy poszczególnych bohaterów. Kontrast ten można zauważyć w sposobie w jakim przedstawione są postacie władcy polskiego, niemieckiego oraz ich dworów. Bolesław to słowiańska wybuchowa dusza, surowy i twardy władca, otaczający się lojalnymi towarzyszami. Pragmatyk, który wie, że aby umocnić swoją władzę, najskuteczniejszy jest argument siły i nawiązanie odpowiednich sojuszy z sąsiadami, które będą gwarancją bezpieczeństwa. Otton III, cesarz który od trzeciego roku życia zasiada na tronie, jest zmęczony władzą. W przeciwieństwie do Chrobrego jest delikatny, bardzo religijny. Jego bronią są dworskie gierki, intrygi, dyplomacja i bliskie relacje z papiestwem. Jego marzeniem jest odbudowa świetności cesarstwa rzymskiego. • Dwie różne osobowości, odmienne światopoglądy, dwóch wytrawnych politycznych graczy, których mimo różnic połączyła przyjaźń, i wzajemna fascynacja. • Pisarka w "Grze w kości" znakomicie oddała ducha ówczesnej epoki, jej brutalność, okrucieństwo, głęboką religijność i ówczesną wiarę w cudowną moc chrześcijańskich świętych. • Powieść oparta jest na faktach historycznych, jednak w przypadku niektórych postaci i wątków Elżbieta Cherezińska uruchomiła swoją nieokiełzaną wyobraźnię. Całość wypada jednak nadzwyczaj prawdopodobnie i wiarygodnie i ciężko domyślić się, które wydarzenia nie mają potwierdzenia w źródłach. • "Gra w kości" jest powieścią historyczną, ale jest do bólu dzisiejsza. Prowadzona polityka, manipulacje, spiski, szpiegostwo, dzisiejsza polityka niewiele różni się od tej prowadzonej w średniowieczu. Bliskie współczesności są również idee cesarza Ottona III, dzisiaj realizowane w ramach Unii Europejskiej. • Dzięki Cherezińskiej nasza przeszłość staje się wielowymiarowa, nabiera głębi, jest bliższa i bardziej zrozumiała, a wielcy i bohaterscy władcy krwiści i budzący sympatię. • Historia podana w takiej formie fascynuje. Polecam. • Marta Ciulis-Pyznar

Roman Cílek w swojej książce "Ja, Olga Hepnarová" przeprowadza literackie śledztwo, w którym próbuje znaleźć odpowiedź na pytanie: dlaczego? Korzysta z akt procesowych, doniesień prasowych, ekspertyz psychiatrów i psychologów, rozmawia z osobami, które miały kontakt z Hepnarovą, prowadzoną przez Olgę korespondencję.. Z jego pracy wyłania się portret nie tylko masowej zabójczyni, ale i obraz czeskiej społeczno-politycznej rzeczywistości II połowy XX wieku. • Cílek bez dokonywania ocen i wystawiania wyroków odtwarza życiorys Olgi Hepnarovej, dziewczyny, która wyrosła w tzw. normalnej rodzinie. Z lektury wyłania się portret dziewczyny antypatycznej, niezdolnej do przyjaźni i miłości. Stroniącej od ludzi i obwiniających ich za wszystkie krzywdy jakie doznała. Uważa się za popychadło i ofiarę losu. Ale czy Olga Hepnarová rzeczywiście była tylko ofiarą prześladowaną przez innych ludzi? Czy niedostosowaną społecznie, działającą metodycznie psychopatką? • Przyznam szczerze, że nawet po lekturze nie potrafię jednoznacznie ocenić tej młodej dziewczyny. Samotna, bezsilna, a za chwilę planuje zemstę za swoje krzywdy. • Nie jestem też przekonana do końca co do poczytalności i pełnego zdrowia, tak jak przyjął to sąd czeski. Czy wyrok śmierci był w przypadku Olgi zasadną i jedyną możliwą karą? Teraz już jest za późno na takie "gdybanie". • Oprócz Olgi, w książce Cilka obserwujemy społeczeństwo czechosłowackie, które nie potrafi do Hepnarovej dotrzeć, nie potrafi wyciągnąć do niej pomocnej dłoni, a zamiast tego postanawia wymierzyć jej najsurowszą możliwą karę absolutną. • W przypadku Olgi zawiedli chyba wszyscy, rodzina, lekarze, którzy nie potrafili jej pomóc. Zamiast łagodzić jej wyobcowanie, wzmagali jej niechęć do ludzi, umacniali poczucie bycia ofiarą, utwierdzając w przekonaniu, że społeczeństwo jest złe i zasługuje na karę, którą Olga w końcu wymierzyła. • "Ja, Olga Hepnarová" Romana Cílka jest znakomitym, wnikliwym reportażem, który trzyma w napięciu jak najlepszy kryminał. Jednak literackie śledztwo czeskiego pisarza jest przede wszystkim wyśmienitą powieścią psychologiczną, przedstawiającą jednostkę samotną, wyobcowaną,w której rodzi się potrzeba buntu przeciw społeczeństwu, które nie wspiera, a stygmatyzuje, wytyka palcami i odwraca się plecami. • Książka Cilka jest przestrogą, "błagalnym ostrzeżeniem przed obraniem drogi, która prowadzi donikąd." Historią, która nikogo nie pozostawi obojętnym. Polecam. • Marta Ciulis-Pyznar

"Aleja Narodowa" jest dla czytelnika testem na tolerancję i książką, w czasie lektury której doświadcza się skrajnych emocji. • System wartości jaki wyznaje główny bohater, jego styl życia i przestrzeń w której żyje wywołują niesmak. Vandam jest antybohaterem, na pierwszy rzut oka góra mięśni, z których potrafi zrobić użytek. Twierdzi, że w życiu najważniejszy jest honor, ale kiedy trzeba kłamie jak z nut. Patriota, pełen tolerancji dla obcokrajowców, który nie szczędzi ksenofobicznych i pełnych nienawiści okrzyków. • Jednak wraz z tym jak poznajemy Vandama, okazuje się, że pod tą pokiereszowaną od bójek twarzą i siłą mięśni kryje się wrażliwe i zagubione dziecko. • Jaroslav Rudiš w swojej książce kreśli obraz czeskiego patriotyzmu, stawiając bardzo ważne pytanie, gdzie przebiega granica między patriotyzmem a skrajnym nacjonalizmem. W przypadku Czechów balansuje ona niebezpiecznie na granicy ksenofobii i autor bezlitośnie się z tym w swojej książce rozprawia. Koloryzując rzeczywistość, w brutalny i wypaczony sposób przedstawia rozerwanie światopoglądowe i narodowe Czechów. • Czy prawdziwy Czech, krzyczący "Czechy dla Czechów" pamięta o mult­ikul­turo­wośc­i, która towarzyszy temu krajowi od niepamiętnych czasów? Czy pamięta o Niemcach, Żydach, Polakach, Romach, którzy są jego przodkami? Historia ciężko naszych południowych sąsiadów doświadczyła, przeżyli okupację austro-węgierską, później hitlerowską, komunizm. Czesi są już wolni, ale wciąż nie potrafią się w tej demokratycznej wolności odnaleźć, poszukując swojej tożsamości i kryjąc za talerzem knedlików i kuflem pełnym piwa. I nawet jeśli komuś wyrwie się pełne nienawiści zdanie, tłumaczy się czeskim humorem. Nienawidzą obcych , kochając ich jednocześnie. • "Aleja Narodowa" to wyraz wściekłości i złości Jaroslava Rudiša, bezlitosna i prześmiewcza karykatura czeskiego społeczeństwa. Szorstki, surowy i brutalny manifest obnażający puste slogany, hasła oraz wszystkie narodowe wady Czechów. Pisarz zadaje "Aleją Narodową" szybki, bolesny cios, zmuszający do refleksji. • Krótki, dosadny, ale przede wszystkim pełen goryczy głos w dyskusji o współczesnych Czechach i niestety nie tylko o nich. • Marta Ciulis-Pyznar

Rodzina Kostków, w żyłach której płynie niebieska krew, po latach odzyskują swój zamek i tytuł szlachecki. Wyruszają więc ze Stanów Zjednoczonych do Czech, by przejąć swą dawną siedzibę, w której mieszkał Himmler, a ślub brała sama Helena Vondráčková. Gdy docierają na miejsce okazuje się, że ich wyobrażenie o życiu arystokracji daleka jest od morawskiej rzeczywistości. • Perypetie hrabiowskiej rodziny poznajemy z perspektywy najmłodszej latorośli, Marii Kostki, trzeciej Marii w historii rodu. W oczach rodziny już straconej, jako że wszystkie jej poprzedniczki noszące to "przeklęte" imię nie dożyły swoich dwudziestych urodzin. Pomimo ciążącego nad Marią widma śmierci, a może właśnie dzięki niemu, dziewczyna posiada znacznie więcej zdrowego rozsądku, niż jej ekscentryczni rodzice i wyciągnięci z galerii osobliwości pracownicy zamku. Pragmatyczna relacja Marii i dystans z jakim opisuje absurdalne wydarzenia jeszcze bardziej podkreślają komizm zarówno sytuacji jak i postaci. • Być może zamek, a może sama rodzina Kostków przyciąga kłopoty jak magnes. Być może winna jest błękitna krew, bo jak okazuje się arystokratyczne pochodzenie na każdego szlachetnie urodzonego Czecha ściąga kłopoty. Wyjątkiem od reguły jest jedynie książę Schwarzenberg. • Kostkowie narzekać mogą najbardziej na pieniądze, a w zasadzie ich brak. Konieczność wyremontowania zrujnowanego zamku i sprawienie, żeby zaczął przynosić dochody staje się dla wszystkich mieszkańców zamku nie lada wyzwaniem. Zadaniem pełnym wypadków, przypadków, szokujących i absurdalnych, często surrealistycznych sytuacji, kilogramów antydepresantów i litrów orzechówki, które wywołują u czytelnika chichot, choć najczęściej jednak niekontrolowane wybuchy śmiechu. • "Ostatnia arystokratka" Evžena Bočka wprost kipią od dobrej zabawy i znakomitego czeskiego humoru. Lekki i zabawny cykl o perypetiach rodziny Kostków jest idealnym lekarstwem na brak słońca i codzienne smuteczki, znakomicie odprężającym po ciężkim dniu i podnoszącym poziom endorfin. Wartka akcja, przewrotny humor, lekkie pióro pisarza, plejada nietuzinkowych postaci i osobliwy świat arystokracji to gwarancja świetnej zabawy. A wszystko w oparach orzechówki i prozaku. • Czytajcie i śmiejcie się w głos! • Marta Ciulis-Pyznar

Powieść Cherezińskiej nie jest tylko opowieścią o samej tylko Świętosławie. Autorka oddaje głos w "Królowej" nie tylko Pani Hardej, ale również jej siostrom i mężczyznom jej życia, bratu, mężom oraz synom. Dzięki takiemu zabiegowi mamy szansę spojrzeć na historię tworzącego się państwa Polan, ale i całej Europy z różnych punktów widzenia. • Dla Polski, całej Skandynawii był to bardzo ważny i niezwykle dynamiczny okres, w którym szczególną rolę zaczęło odgrywać chrześcijaństwo. Obserwujemy tworzące się Państwo Polskie Bolesława Chrobrego, początki Rusi Kijowskiej, chrystianizację całej Europy, barbarzyńskie najazdy Wikingów. Europa pogańska i chrześcijańska przenikają się wzajemnie i nie pozostaje bez wpływu na decyzje i losy bohaterów powieści Elżbiety Cherezińskiej. • Pisarka doskonale wykorzystała luki w kronikach dotyczących tamtych czasów, tak by swobodnie snuć swoją opowieść dotyczącą Świętosławy i epoki w której przyszło jej żyć. Elżbieta Cherezińska umiejętnie połączyła prawdę historyczną, fakty zaczerpnięte z sag i legend z wyobraźnią wykraczającą poza dostępne informacje. • Dzięki temu powstała opowieść, która porywa. Powieść historyczna, która uwodzi i wciąga jak najlepsza powieść sensacyjna, od której ciężko się oderwać. Niezwykłe połączenie wiedzy historycznej z wizją artystyczną, dzięki której mamy okazję poczuć atmosferę wydarzeń tamtego okresu, pełnego intryg, wielkiej polityki i jeszcze większych namiętności. • Zamiast suchych faktów historycznych możemy poczuć emocje, wątpliwości jakie targały postaciami znanymi z podręczników historii i cierpienie, dumę zwycięstwa. Świętosława czy Bolesław Chrobry nabrali pełnego ludzkiego wymiaru. • "Królowa" Elżbiety Cherezińskiej zachwyca od pierwszego do ostatniego zdania. Wielka polityka i wielcy ludzie, którzy dali początek państwu polskiemu. Nakreślona z rozmachem historia Europy oraz pełna emocji opowieść o ludziach, którzy tę historię tworzyli, w tym hardej Świętosławy prowadzącej dwa rysie. Mądrej, ambitnej, bezkompromisowej, charyzmatycznej królowej, która w świecie zdominowanym przez mężczyzn znalazła swoje miejsce. • Marta Ciulis-Pyznar