Pańszczyzna. Prawdziwa historia polskiego niewolnictwa • Autor: Kamil Janicki • Moja ocena: 7/10 • Książka Kamila Janickiego to interesująca i momentami wstrząsająca opowieść o jednym z najm­rocz­niej­szyc­h aspektów polskiej historii – o systemie pańszczyźnianym, który przez stulecia kształtował relacje społeczne, ekonomiczne i kulturowe w dawnej Rzec­zypo­spol­itej­. Autor konsekwentnie trzyma się tematu zapowiedzianego w tytule, przedstawiając pańszczyznę jako formę zniewolenia, której skutki w pewien sposób odczuwamy do dziś. • Publikacja została bardzo ładnie wydana – liczne ryciny i ilustracje dodają jej klimatu i pomagają lepiej wyobrazić sobie realia epoki. Język książki jest klarowny, miejscami publicystyczny, co sprawia, że mimo poważnej tematyki czyta się ją z zain­tere­sowa­niem­. Char­akte­ryst­yczn­e dla autora są liczne dane liczbowe i ciekawe przeliczenia wartości pieniężnych z XVI–XVIII wieku na współczesne realia – ten zabieg pomaga zrozumieć skalę zjawisk i przybliża ekonomiczny wymiar dawnego systemu. • Trzeba jednak zaznaczyć, że książka została wyraźnie napisana pod tezę z tytułu – momentami brakuje w niej szerszego kontekstu i różnych punktów widzenia. Autor koncentruje się głównie na wątkach potw­ierd­zają­cych­ jego narrację, co czyni książkę bardziej publicystyczną niż naukową. Z drugiej strony – to pozycja popu­larn­onau­kowa­, więc pewne uproszczenia i wyostrzenia są zrozumiałe i mogą działać na korzyść przystępności. • Podsumowując – „Pańszczyzna” to ważna, dobrze napisana książka, która w prosty sposób przybliża temat, o którym często w polskiej historii się milczy. Choć nie jest pozbawiona wad, warto po nią sięgnąć – pobudza do refleksji i pozwala spojrzeć na naszą przeszłość z nieco innej perspektywy. • ** 18:14 * 05.10.2025 * 89/2025 *

Wyprawy Wikingów. Dawni Normanowie w Grenlandii i Ameryce Północnej • Autor: Farley Mowat • Moja ocena: 8/10 • „Wyprawy Wikingów” to niezwykle interesująca książka, ukazująca mało znane w naszej części Europy dzieje podróży Normanów do Grenlandii i Ameryki Północnej. Choć polskie wydanie pochodzi z 1972 roku, lektura wciąż pozostaje świeża – autor posługuje się językiem zrozumiałym, narracja jest wciągająca i pozbawiona naukowego nadęcia, które często potrafi znużyć czytelnika. • Książka została podzielona na trzy główne części oraz aneksy, które stanowią duży atut publikacji. To właśnie one pozwalają czytelnikowi głębiej zrozumieć zarówno realia życia Normanów, jak i sam kontekst wielkich wypraw oceanicznych. Dla mnie osobiście aneksy były jedną z najciekawszych części książki – nie tylko uzupełniały zasadniczą narrację, ale również nadawały jej dodatkową wiarygodność i szerzej rysowały obraz epoki. • Na uwagę zasługuje sposób, w jaki autor odbrązawia postać Wikinga. Nie spotykamy tu utrwalonego w popkulturze wizerunku wojownika w hełmie z rogami, zapijającego się rumem, lecz ludzi odważnych, żądnych odkryć, a jednocześnie niep­rzyw­iązu­jący­ch się do nowo napotkanych ziem. Mowat pokazuje Normanów jako pionierów – podróżników, którzy stawiali czoło surowemu klimatowi, niep­rzew­idyw­alny­m oceanom i trudom kolonizacji, często tylko chwilowej. • Książka stanowi więc nie tylko opowieść historyczną, ale również refleksję nad ludzką odwagą, migracją i naturą odkryć. To publikacja, po którą zdecydowanie warto sięgnąć – zarówno ze względu na walory literackie, jak i bogactwo wiedzy, którą przekazuje. • ** 23:23 * 02.10.2025 * 88/2025 *

Wyspa Hobsona • Autor: Stefan Themerson • Moja ocena: 5/10 • „Wyspa Hobsona” to powieść, która pozostawiła mnie z mieszanymi uczuciami. Z jednej strony jest spójna i konsekwentnie skonstruowana, z drugiej – trudno jednoznacznie uchwycić, o czym tak naprawdę opowiada. Narracja chwilami sprawia wrażenie enigmatycznej i wymykającej się jasnej interpretacji. • Niektóre fragmenty są wręcz niesmaczne, a balansowanie autora na granicy prowokacji i absurdu chwilami wydaje się sztuczne i niepotrzebnie drastyczne. Tematyka, choć potencjalnie intrygująca, pozostaje jakby w półcieniu – całość sprawia wrażenie dość szarej i przytłumionej, nie dając satysfakcji z lektury. • To książka dla czytelnika, który ceni literaturę eksperymentalną i gotów jest mierzyć się z niej­edno­znac­znoś­cią. Dla mnie jednak była to lektura wymagająca, a zarazem nie do końca nagradzająca ten wysiłek. • „Wyspa Hobsona” Stefana Themersona to powieść eksperymentalna z 1969 r., uznawana za jedną z bardziej nietypowych w jego dorobku. Nie jest to klasyczna fabuła z wyraźną intrygą, lecz raczej literacki eksperyment łączący groteskę, filozoficzną parabolę i satyrę społeczną. • Kilka najczęściej podkreślanych cech: • Alegoria władzy i wolności – tytułowa wyspa staje się metaforą zamkniętej społeczności, w której ujawniają się mechanizmy władzy, przymusu i konformizmu. • Ironia i absurd – Themerson bawi się logiką zdarzeń, stosuje humor i paradoks, by pokazać, jak łatwo człowiek przesuwa granice moralności. • Forma i język – narracja jest fragmentaryczna, chwilami przypomina esej filozoficzny, chwilami groteskową opowieść; autor wplata gry słów i pastisz. • Filozoficzne pytania – pod powierzchnią fabuły kryją się rozważania o naturze człowieka, odpo­wied­zial­nośc­i, granicach wolności i sensie istnienia. • Wielu czytelników odbiera książkę jako trudną, lecz intelektualnie prowokującą: to bardziej literacki eksperyment i pole do refleksji niż „wciągająca historia”. Dlatego opinie są skrajne – jedni cenią jej oryginalność, inni czują się znużeni i zdezorientowani. • ** 20:53 * 29.09.2025 * 87/2025 *

Kocia kołyska • Autor: Kurt Vonnegut • Moja ocena: 7/10 • „Kocia kołyska” to jedna z tych powieści Vonneguta, które naprawdę potrafią wciągnąć. Autor w char­akte­ryst­yczn­y dla siebie sposób łączy błyskotliwą satyrę z czarnym humorem i przenikliwymi obserwacjami społecznymi. Książka jest pełna szydery i ironii, a jej niezwykła konstrukcja – 127 krótkich rozdziałów na zaledwie 219 stronach – nadaje lekturze dynamiczny rytm i sprawia, że trudno się od niej oderwać. • Fabuła, choć momentami absurdalna, intryguje i prowadzi czytelnika przez nieoczywiste refleksje nad nauką, wiarą, moralnością i ludzką skłonnością do autodestrukcji. Vonnegut bawi się konwencją, jednocześnie zadając ważne pytania o odpo­wied­zial­ność­ człowieka za własne wynalazki i wybory. • To powieść, która trzyma w napięciu, nie nuży i oferuje zarówno rozrywkę, jak i materiał do przemyśleń. Polecam ją wszystkim, którzy cenią inteligentną satyrę i nietuzinkowe spojrzenie na świat. • ** 17:38 * 27.09.2025 * 86/2025 *

Krótka historia ekonomii • Autor: Niall Kishtainy • Moja ocena: 9/10 • „Krótka historia ekonomii” to znakomite, podręczne kompendium wiedzy o rozwoju myśli ekonomicznej – od starożytnych filozofów po współczesne nurty. Niall Kishtainy w przystępny i klarowny sposób przedstawia najważniejsze idee, teorie oraz postacie, które kształtowały gospodarki i społeczeństwa na przestrzeni wieków. • Choć to publikacja popu­larn­onau­kowa­, autor zachowuje rzetelność i potrafi zwięźle wyjaśnić nawet bardziej złożone zagadnienia. Prosty, przejrzysty język i logiczny podział na rozdziały sprawiają, że książka jest w pełni zrozumiała także dla osób, które z ekonomią nie miały wcześniej wiele wspólnego. Każdy rozdział można traktować jako samodzielną lekcję, co czyni lekturę wyjątkowo wygodną. • Atutem jest także umiejętne łączenie faktów historycznych z komentarzem pokazującym, jak dawne idee wciąż oddziałują na współczesny świat. To nie tylko wprowadzenie do ekonomii, ale też inspiracja do głębszych poszukiwań i dalszej lektury. • Zdecydowanie polecam tę książkę zarówno początkującym, którzy chcą zrozumieć podstawy, jak i czytelnikom poszukującym zwięzłego przeglądu najważniejszych koncepcji ekonomicznych. • ** 22:57 * 24.09.2025 * 85/2025 *