Nikt, tylko Ty… • Pani na Mazowszu, aktorka, pieśniarka, reżyserka, muza artystów, literatów i inte­lekt­uali­stów­, emancypantka, dama Orderu Orła Białego. • Urodziła się w 1901 roku jako Marianna Magdalena Burzyńska, zmarła w wieku 96 lat jako Mira Zimińska-Sygietyńska. Nieoficjalnie przyznawała się do odjęcia sobie kilku lat z metryki, co w tamtych czasach było zjawiskiem częstym, zwłaszcza wśród kobiet. Ponieważ bliski przyjaciel i niegdyś ukochany Marian Hemar nie spełnił jej prośby o napisanie biografii, postanowiła zrobić to sama. Udało się znakomicie! W autobiografii „Nie żyłam samotnie” opisała swoje bogate i długie życie. Dzieciństwo spędziła w teatrze płockim, w którym pracowali jej rodzice; matka jako bileterka i bufetowa, ojciec był dekoratorem. Debiutowała już w wieku 7 lat rolą Stasi w Ich czworgu G. Zapolskiej. Jako nastolatka śpiewała w chórze katedralnym i występowała w teatrze objazdowym. Mając 18 lat zadebiutowała w Warszawie w teatrzyku Miraż. W teatrze Qui Pro Quo zdobyła doświadczenie i sławę. Idealnie dopracowany wygląd, zgrabna figura, modne ubrania, wspaniała biżuteria szły w parze z ambicją i energią. Swoim wizerunkiem reklamowała drogie samochody, perfumy, futra. Podczas II wojny światowej została aresztowana i osadzona na Pawiaku. Uwolnienie jej przyniosło przykre konsekwencje. Podczas powstania warszawskiego występowała dla żołnierzy, a po wyjściu z Pawiaka nie zapomniała o towarzyszkach niedoli i pomagała im do końca. Z nieznanych powodów, w pełni swoich możliwości odeszła ze sceny. Wraz z drugim mężem, Tadeuszem Sygietyńskim w 1948 r. założyła i do swojej śmierci w 1997 r. prowadziła Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca Mazowsze. Dzięki niej zyskał on międzynarodową sławę. Niestety zespół, któremu poświęciła 40 lat życia nie mógł uczestniczyć w jej pogrzebie, gdyż przebywał wtedy na dużo wcześniej zako­ntra­ktow­anyc­h występach w Stanach Zjednoczonych. Mira spoczęła w Alei Zasłużonych na Powązkach. • Ciekawią Cię kulisy teatru czy kabaretu, lubisz dwudziestolecie, szukasz wartościowej lektury? To książka dla ciebie! Mira Zimińska jest także autorką książki Druga miłość mego życia. Książka dostępna w dwudziestu trzech filiach Biblioteki Kraków. • Biblioteka Kraków • Joanna Muniak

Na ratunek świętom! • Nadszedł grudzień, a wraz z nim przygotowania do Świąt Bożego Narodzenia. Pierwszego dnia adwentu, w mieszkaniu na drugim piętrze zielonego domu przy ulicy Widara w Sztokholmie, Tina wraz z rodzicami zapala pierwszą świecę w adwentowym świeczniku. Rozpoczyna się oczekiwanie na Boże Narodzenie. Pierwszego dnia, jak co roku, wszystko idzie zgodnie z planem, ale już od drugiego dnia grudnia zaczynają się dziać dziwne rzeczy. Najpierw wszystkie gwiazdy adwentowe, na całym świecie, pogasły i nie można ich na nowo zapalić, potem nie wychodzą wypieki, bo świąteczne przyprawy smakują okropnie, nowo zasadzone kwiaty są powyrywane z ziemi, a doniczki rozbite, świąteczne wystawy demolowane, ze schowków znikają świąteczne ozdoby, a z bożo­naro­dzen­iowy­ch drzewek opadają igły. Tina zaczyna podejrzewać, że z tymi świętami dzieje się coś niedobrego. Dorośli próbują wszystko racjonalizować, niezwykłe wydarzenia tłumaczą jako osobliwy zbieg okoliczności, tylko dzieci, zaniepokojone zanikającą atmosferą świąt, rozmawiają ze sobą otwarcie i wiedzą, że za tymi dziwnymi wydarzeniami kryje się coś więcej, może jakaś katastrofa, może świąt Bożego Narodzenia nie będzie. • Kto i dlaczego próbuje zepsuć święta i czy uda się je uratować? Lotta Olsson, szwedzka pisarka dla dorosłych i dla dzieci, proponuje oryginalną opowieść świąteczną z dreszczykiem. • Książka składa się z dwudziestu czterech rozdziałów, które, tak jak czekoladki z kalendarza adwentowego, można smakować po jednym każdego dnia. W stopniowaniu napięcia dorównuje kroku autorce Benjamin Chaud. Jego ilustracje oddały tajemniczy i niepokojący klimat opowieści. • Maria Twardowska-Hadyniak • Biblioteka Kraków

Historia sztuki z Mona Lisą • Oryginalną podróż po historii sztuki proponuje francuski artysta Piotr Barsony. Jest on zarazem autorem i ilustratorem książki Historie Mona Lizy. W rozmowie z córką przedstawia krótką historię malarstwa od XIX do XXI wieku. Na podstawie najs­łynn­iejs­zych­ dzieł omawia najważniejsze kierunki w malarstwie i ilustruje je portretami Mona Lisy, odtwarzając styl poszczególnych artystów. Bazując na jednym z najs­łynn­iejs­zych­ i najbardziej cenionym obrazie renesansu, pokazuje, w jaki sposób sztuka ewoluowała, jak różne nurty i tendencje wpływały na siebie. Autor w prosty, przystępny sposób uświadamia, jak ważną rolę w rozwoju sztuki mają historia, nastroje społeczne i nauka. Przekazuje też czytelnikowi różne ciekawostki i anegdoty z życia artystów. • Kieruje swą książkę nie tylko do dzieci, ale do wszystkich miłośników piękna i sztuki. Historie Mona Lisy Piotra Barsony’ego uczy patrzeć na obrazy, rozumieć je i czerpać przyjemność z kontemplowania dzieła sztuki. Publikacja jest pięknie wydana: duży format, twarda okładka, błyszczący papier i mnóstwo kolorów. • Maria Twardowska-Hadyniak • Biblioteka Kraków

Święta w Podniebnym • Może być spersonalizowany – z własnymi zdjęciami i słodkościami. Zyskuje na popularności ten z kosmetykami. Stworzony został nawet taki dla domowych pupili. Pomaga odliczać dni do najpiękniejszych świąt w roku. Kalendarz adwentowy, bo o nim mowa, przyszedł mi na myśl przy okazji lektury książki Podniebny Kerstin Gier. Ta niemiecka autorka powieści dla młodzieży znana jest w Polsce przede wszystkim z Trylogii Czasu i Trylogii Snów • . • Fabuła jej najnowszej książki rozgrywa się w luksusowym, acz nieco nadgryzionym już zębem czasu hotelu w szwajcarskich Alpach. Do hotelu Château Janvier, zwanym Podniebnym, pachnącego pomarańczami, terpentyną, olejem lnianym i miodem, przybywa z Achim pod Bremą, siedemnastoletnia Fanny Funke. Ta piegowata, odważna dziewczyna zostaje zatrudniona w charakterze pomocnicy pokojówki, ale bywa także opiekunką do dzieci i „dziewczyną do wszystkiego”. Fanny Funke mogłaby być starszą siostrą Pippi Långstrump albo Tonji z Glimmerdalen, a młodszą kuzynką Molly Murphy z powieściowego cyklu Rhys Bowen. Jest bystra, spostrzegawcza, a grzeczność i uległość nie należą do jej dominujących cech. • Hotel Podniebny prowadzony jest przez Romana Montforta i jego brata Rudolfa. Ten pierwszy, siejący postrach w całym hotelu, to typ surowy i wymagający. Jego brat ma zaś duszę romantyka. Fanny trafia do ich pięknie położonego hotelu w momencie, gdy ten przeżywa prawdziwe oblężenie. Na święta zjeżdżają się goście z różnych stron, tworząc bardzo interesujący i urozmaicony ludzki kalejdoskop. Oprócz personelu hotelowego, na czele z panną Müller – koordynatorką zespołu pokojowych i monsieur Rocherem – konsjerżem, mamy tu całą rodzinę Dona Burkhardta, bogatego przemysłowca z Zurychu (podejrzewanego przez główną bohaterkę o bycie bossem śmieciowej mafii) oraz rodzinę Barnbrooke’a, potentata tekstylnego ze Stanów Zjednoczonych. • Dla przeciwwagi jest też nieprzyzwoicie bogaty rosyjski oligarcha – Wiktor Jegorow, z żoną i małą córeczką. Oprócz tego przez hotel przewijają się: historyk sztuki i ekspert w dziedzinie biżuterii profesor Brown (w towarzystwie wnuka), samotny pan Huber (noszący broń pod marynarką), legendarna była łyżwiarka figurowa Mara Matthäus (w towarzystwie dwóch pudli), przeurocze starsze małżeństwo Ludwigów, a nawet autor thrillerów. I jest zupełnie jak w adwentowym kalendarzu – co pokój, to inna, kolorowa postać, której pojawienie się w toku fabuły zwiastuje niespodziankę, a główną bohaterkę stawia w obliczu kolejnego wyzwania. Fanny, wraz z przybyciem kolejnych gości, powtarza – to nie będzie w żadnym razie nudne Boże Narodzenie. I rzeczywiście – w jej towarzystwie trudno o nudę. Przemierzając korytarze hotelu wraz z praktykantką Fanny Funke, czytelnik nie zwraca uwagi na stylistyczne potknięcia w narracji. Chce tylk o zajrzeć do kolejnego schowka, tajemniczego przejścia, a wreszcie rozwiązać kryminalną zagadkę, ponieważ w tym sielsko położonym hotelu zaczynają się dziać niepokojące rzeczy. I nie chodzi tu bynajmniej o ukrywanego przed właścicielem hotelu kota (zwanego Zakazanym), który rzekomo jest wieczny i znika akurat wtedy, kiedy Roman Monfort spaceruje po hotelu, kontrolując swych podwładnych. Ani nawet o pralkę, która uruchamia się sama czy gasnące znienacka żyrandole. Okładka polskiego wydania powieści, zaprojektowana przez Andrzeja Komendzińskiego, sugeruje powieść lekką, komediową, może nawet do wspólnego czytania. Owszem, czytelnik znajdzie tam elementy humorystyczne, a nawet, jak przystało na powieść dla starszej młodzieży – romansowe, ale w pewnym momencie robi się naprawdę groźnie. Po odpowiedź na pytanie, kto uratuje Fanny z opresji i w jakie tarapaty wpędzi główną bohaterkę opisany powyżej konglomerat ludzki, odsyłam do powieści, idealnej na bożo­naro­dzen­iowy­ prezent. Nie tylko dla młodzieży. Dociekliwi w swej naturze bibliotekarze być może będą chcieli dowiedzieć się, jak wyglądała hotelowa biblioteka i co w hotelu robił Rainer Maria Rilke. Wesołych Świąt! • Ewa Cywińska • Biblioteka Kraków

Boy niejeden miał ambaras • Kraków z przełomu XIX i XX wieku – galicyjskie miasto z błotnistymi ulicami, hermetyczne i konserwatywne, które jakby wbrew wszystkiemu wychowało wielu wspaniałych ludzi. Tadeusz Żeleński był jednym z nich, chociaż nigdy nie był moim faworytem. Ze skruchą przyznaję, że w tej kwestii nie byłam zupełnie obiektywna. Żeleński należał do grupy, która skutecznie utrudniała życie mojej ulubionej postaci epoki, Wilhelmowi Feldmanowi. Po książkę Jarosława Molendy Podboje Boya sięgnęłam zatem tak naprawdę nie dla jej głównego bohatera, ale przede wszystkim przez wzgląd na nazwiska kobiet, o których opowiada. • Autor nie napisał biografii w tradycyjnej formie, prze­dsta­wiaj­ącej­ drogę tytułowej postaci od jej urodzenia do śmierci. Pryzmatem, przez który patrzymy tutaj na Tadeusza Żeleńskiego, są krótkie historie kobiet jego życia: Wandy Żeleńskiej (matki), Dagny Juel-Przybyszewskiej, Zofii Pareńskiej (żony), Jadwigi Mrozowskiej, Izydory Schiller, Ireny Krzywickiej. Każda z nich znalazła tu miejsce na własną opowieść, w której pojawia się on. • Tadeusz Boy-Żeleński lekarzem był tylko z wykształcenia. Tylko, bo leczyć nigdy nie lubił. W zawodzie pracował kilkanaście lat, a potem definitywnie go porzucił. Praktyka lekarska zawsze go zasmucała. Nie tylko ona zresztą, wiecznie odczuwał spleen – niekoniecznie krakowski. Z jednej strony sarkastyczny, złośliwy prześmiewca, z drugiej – człowiek niesłychanie wrażliwy. Poeta, wiecznie poszukujący miłości, piękna, inspiracji. Właśnie dlatego wierność nie mogła być jego zaletą. Z pewnością był człowiekiem postępowym, reprezentującym poglądy niepopularne na początku XX stulecia. Szczególnie – o czym rzadko się mówi – w kwestii edukacji seksualnej, anty Boy niejeden miał ambaras koncepcji, świadomego macierzyństwa, karmienia niemowląt. • A zatem: Boy – kobieciarz; Boy – feminista; Boy – genialny tłumacz, poeta i krytyk literacki; Boy – działacz społeczny. Jaki był naprawdę? Za co kochały go kobiety? Ile razy złamały mu serce? Dlaczego jego żona, Zofia, wytrwała przy nim tyle lat mimo jego zdrad i kolejnych miłosnych fascynacji? Nie wiem, czy znajdziecie odpowiedzi na te wszystkie pytania, być może nawet nie warto ich szukać. • Próba umieszczenia Boya w jakiejś szufladce niekoniecznie musi się udać. Jarosław Molenda wydaje się o tym wiedzieć, dlatego jego książkę serdecznie polecam. Niech mi będzie wolno zakończyć cytatem z utworu Tadeusza Boya-Żeleńskiego Pochwała ojcostwa: Życie ludzkie na pozór to zwykły kawał, lecz on nie jest tak prosty, jak by się zdawał. • Maria Mazur-Prokopiuk • Biblioteka Kraków