Nareszcie! – zakrzyknęli literaci i ruszyli poznawać nowy, niegdyś znany, a zmieniony rewolucją świat.
W 1932 roku, wskutek zawarcia paktu o nieagresji, otworzyły się „wrota” ZSRR dla wybranych turystów z Polski i zachodniej Europy. Państwowe biuro turystyczne Intourist zapraszało wpływowe postaci na starannie zaplanowane wycieczki. Prezentowano na nich fragmenty sowieckiej rzeczywistości. Wyruszył również Antoni Słonimski przekonać się, jak wygląda porewolucyjna Rosja, a w pociągu dosiedli się do niego Sceptyk i Entuzjasta. Jeden – poddający krytyce wszystko, co widział, drugi – łatwo wpadający w zachwyt. W podróży powstał wspaniały reportaż literacki, w którym łączą się trzy sfery: opisu, oceny krytycznej i nadziei.
Za dzieło to w pewnych kręgach Słonimski stał się persona non grata. Z dzisiejszego punktu widzenia niektóre oceny autora wydają się naiwne. Jakby nie zauważał on gróźb związanych z komunizmem. Warto pamiętać, że my wiemy więcej o totalitaryzmie, do którego doprowadziła ideologia komunistyczna, bo Słonimski zwiedzał i pisał jeszcze przed czystkami roku 1936.
Wsiądźcie do pociągu razem z panem Antonim. Kogo spotkacie? Co zobaczycie? Posłuchajcie!
