Zboże rosło jak las. Pamięć o pegeerach • Autor: Bartosz Panek • Moja ocena: 8/10 • W mojej ocenie jest to niezwykle wartościowy reportaż podejmujący temat Państwowych Gospodarstw Rolnych – zjawiska, które przez dziesięciolecia było integralną częścią polskiego krajobrazu społecznego i gospodarczego, a dziś bywa wspominane z nostalgią, niezrozumieniem lub krytyką. • Największym atutem książki jest perspektywa, jaką przyjął autor. Bartosz Panek unika skrajności i jednostronnych ocen, wybierając środek – pokazuje zarówno biedę, jak i okresy względnego dobrobytu, możliwości, jakie dawały PGR-y, jak i problemy, które w nich narastały. Dzięki temu powstaje wielowymiarowy obraz, który daleki jest od uproszczeń. • Reportaż nie przedstawia jednolitej, schematycznej wizji pegeerów. Wręcz przeciwnie – ukazuje różnorodność doświadczeń ludzi, którzy tam żyli i pracowali. Znajdziemy tu historie sukcesów i awansu społecznego, ale także dramaty, poczucie bezradności i rozczarowania. Autor zostawia czytelnikowi przestrzeń do refleksji, nie narzucając jednoznacznych ocen. • Na szczególną uwagę zasługuje konstrukcja książki. Pierwsza część przybliża życie codzienne w czasach funkcjonowania PGR-ów, druga zaś skupia się na ich rozpadzie po przemianach ustrojowych w Polsce i skutkach, jakie ten proces wywołał w życiu konkretnych ludzi oraz całych społeczności. Ten kontrast pozwala lepiej zrozumieć, jak wielkie piętno odcisnęła likwidacja pegeerów i dlaczego pamięć o nich do dziś budzi tyle emocji. • To reportaż, który nie tylko dostarcza wiedzy, ale także skłania do namysłu nad mechanizmami społeczno-ekonomicznymi, które kształtowały polską rzeczywistość po II wojnie światowej i po roku 1989. Jest to książka rzetelna, dobrze napisana i niezwykle potrzebna. • Serdecznie polecam. • ** 19:16 * 26.08.2025 * 76/2025 *

Syrop z piołunu. Wygnani w akcji "Wisła" • Autor: Paweł Smoleński • Moja ocena: 4/10 • „Syrop z piołunu. Wygnani w akcji Wisła” to książka, która miała potencjał, by stać się ważnym reportażem o jednej z najbardziej bolesnych i kont­rowe­rsyj­nych­ kart w historii powojennej Polski. Niestety, w mojej ocenie autor nie sprostał wyzwaniu. • Pod względem literackim publikacja wypada chaotycznie – narracja jest poszarpana, a mnogość wątków wprowadzanych bez wyraźnej struktury sprawia, że całość traci na spójności i przejrzystości. Brakuje solidnych wprowadzeń i rzetelnych objaśnień kontekstu, które pomogłyby czytelnikowi lepiej zrozumieć złożoność wydarzeń związanych z akcją „Wisła”. • Najbardziej jednak razi wyraźna stronniczość autora. Smoleński nie ukrywa własnych sympatii i poglądów, co samo w sobie nie musiałoby być wadą, gdyby nie fakt, że wpływa to na sposób przedstawienia faktów i interpretację wydarzeń. Niestety, zamiast wyważonego reportażu, otrzymujemy tekst nacechowany subiektywizmem, który znacznie obniża jego wartość poznawczą. • Mimo że temat jest niezwykle istotny i zasługiwał na rzetelne opracowanie, książka w mojej ocenie nie spełnia oczekiwań ani pod kątem literackim, ani merytorycznym. Zdecydowanie nie mogę jej polecić, szczególnie osobom poszukującym obiektywnego, dobrze ustr­uktu­ryzo­wane­go spojrzenia na akcję „Wisła”. • ** 23:53 * 22.08.2025 * 75/2025 *

Hańba • Autor: John Maxwell Coetzee • Moja ocena: 7/10 • „Hańba” to moja druga książka Coetzee i muszę przyznać, że zrobiła na mnie dużo lepsze wrażenie niż „Polak”. Choć fabuła nie należy do lekkich – wręcz przeciwnie, przytłacza powagą i niepokojem – od pierwszych stron wciąga swoim językiem oraz atmosferą. Autor prowadzi nas przez Południową Afrykę, ukazując nie tylko surowy krajobraz, ale też skomplikowane życie głównego bohatera, którego losy są pełne dramatyzmu i moralnych napięć. • To proza wymagająca i niewesoła, ale jednocześnie głęboka i wartościowa. Coetzee nie daje łatwych odpowiedzi, raczej prowokuje do refleksji nad winą, odpo­wied­zial­nośc­ią i miejscem człowieka w świecie pełnym przemian. Książka bez wątpienia warta lektury, choć zastanawiam się, czy zasługuje na miano absolutnego arcydzieła. • ** 21:57 * 21.08.2025 * 74/2025 *

Błoto słodsze niż miód. Głosy komunistycznej Albanii • Autor: Małgorzata Rejmer • Moja ocena: 9/10 • To poruszający i głęboko refleksyjny reportaż, który przenosi czytelnika do Albanii w czasach rządów Envera Hodży – państwa zamkniętego, izolowanego od reszty świata, w którym reżim komunistyczny przybrał jedną z najbardziej skrajnych i bezwzględnych form w Europie. • Małgorzata Rejmer oddaje głos zwykłym ludziom – tym, którzy doświadczyli codzienności w realiach wszechobecnego strachu, biedy i represji. Z kart książki wyłania się obraz społeczeństwa, w którym kontrola państwa sięgała każdej sfery życia, a najmniejsze odstępstwo od narzuconej ideologii mogło oznaczać więzienie, obóz pracy, a nawet śmierć. • Autorka w sposób mistrzowski łączy dokumentalną rzetelność z literacką wrażliwością. Jej narracja jest pełna detali – zarówno tych drastycznych, jak i subtelnych, pozwalających poczuć atmosferę albańskich ulic, domów i więzień. Reportaż nie tylko szokuje faktami, ale także pozwala zrozumieć mentalność ludzi wychowanych w warunkach permanentnej opresji, gdzie paradoksalnie „błoto” codzienności mogło być „słodsze niż miód”, jeśli oznaczało chwilę normalności czy odrobinę wolności. • Lektura nie pozostawia obojętnym. Zmusza do zadumy nad granicami ludzkiej wytrzymałości, nad tym, jak reżim może kształtować charaktery, relacje i całe pokolenia. To książka, która długo pozostaje w pamięci i która – mimo trudnego tematu – napisana jest językiem przystępnym, ale niepozbawionym głębi. • Gorąco polecam każdemu, kto chce poznać mniej znany, a niezwykle ważny fragment historii XX wieku oraz zrozumieć, czym był komunizm w swojej najbardziej bezwzględnej formie. • ** 22:57 * 13.08.2025 * 71/2025 *

Korzenie Polski • Autor: Przemysław Urbańczyk • Moja ocena: 7/10 • „Korzenie Polski” to interesująca publikacja poświęcona najw­cześ­niej­szym­ dziejom naszego państwa. Książka składa się z 27 rozdziałów, w których autor w sposób syntetyczny omawia poszczególne zagadnienia związane z kształtowaniem się państwowości polskiej. Zwięzłość języka jest niewątpliwą zaletą tej pozycji — narracja nie nuży i pozwala szybko przyswoić kluczowe informacje. Jednocześnie ta sama cecha może być odbierana jako wada: momentami odnosi się wrażenie, że niektóre tematy potraktowano zbyt ogólnie, pozostawiając niedosyt u czytelnika poszukującego pogłębionych analiz. • Na uznanie zasługuje transparentność autora, który we wstępie jasno określa „syntetyczny” charakter swojej pracy. Dla odbiorców pragnących poszerzyć wiedzę, publikacja została zaopatrzona w starannie opracowaną bibliografię, co stanowi istotny atut. • Od strony edytorskiej książka prezentuje się estetycznie: kolorowe ilustracje, dobrej jakości druk i przemyślany układ graficzny czynią lekturę przyjemną dla oka. Wydanie jest jednak w miękkiej oprawie; twarda okładka oraz szyty grzbiet z pewnością nadałyby jej większej trwałości i elegancji. Na szczególne wyróżnienie zasługuje okładka z piękną, przyciągającą wzrok grafiką, która doskonale oddaje historyczny charakter publikacji. • To wartościowa pozycja dla czytelników zain­tere­sowa­nych­ początkiem polskiej historii, stanowiąca solidne wprowadzenie do tematu, choć nie zastąpi pogłębionych opracowań naukowych. • ** 22:37 * 08.08.2025 * 70/2025 *