Wnuki Jozuego • Autor: Paweł Smoleński • Moja ocena: 8/10 • Po tę książkę sięgnąłem z pewną rezerwą, mając w pamięci wcześniejszą publikację autora, Syrop z piołunu, która wydała mi się kompletną pomyłką. Tym razem jednak spotkało mnie pozytywne zaskoczenie. Wnuki Jozuego to reportaż dopracowany, prowadzony w sposób wyważony, chociaż momentami można odnieść wrażenie, że nieco mocniej przechyla się w stronę izraelskiej perspektywy. Uważam jednak, że jest to zrozumiałe i w wielu miejscach wręcz potrzebne, aby lepiej uchwycić lokalny punkt widzenia. • Książka okazała się dla mnie wartościowa – pozwoliła mi lepiej zrozumieć optykę zarówno Izraelczyków, jak i Palestyńczyków, a także odpowiedziała na wiele pytań, które stawiałem sobie już od dawna. To publikacja pełna trudnych emocji, ale jednocześnie napisana w sposób przystępny, bez niepotrzebnego patosu. Smoleński potrafi oddać głos swoim rozmówcom i poprzez ich historie ukazać skomplikowaną mozaikę konfliktu blis­kows­chod­nieg­o. • Choć książka została wydana w 2019 roku, wciąż pozostaje niezwykle aktualna. Patrząc z perspektywy 2025 roku, daje narzędzia do lepszego rozumienia współczesnych wydarzeń w Strefie Gazy i szerszego kontekstu izraelsko-palestyńskiego sporu. • To publikacja, którą z czystym sumieniem mogę polecić każdemu zain­tere­sowa­nemu­ Bliskim Wschodem – rzetelna, angażująca i zmuszająca do refleksji. • ** 22:58 * 05.09.2025 * 79/2025 *

U nas każdy jest prorokiem. O Tatarach w Polsce • Autor: Bartosz Panek • Moja ocena: 7/10 • Reportaż Bartosza Panka to ciekawa opowieść o polskich Tatarach – społeczności, która od wieków współtworzy naszą historię i kulturę, a dziś pozostaje w dużej mierze nieznana. Autor skupia się na kilku rodzinach i jednostkach, ukazując ich losy i codzienność, a jednocześnie wplatając w narrację szersze tło historyczne. • Styl Panka jest barwny i przystępny, dzięki czemu książkę czyta się lekko, a fragmenty oddające głos bohaterom wypadają szczególnie autentycznie. Z drugiej strony publikacja pozostawia pewien niedosyt – zakres poruszonych tematów jest ograniczony i momentami brakuje szerszej perspektywy. • To wartościowa lektura, szczególnie dla osób, które chcą dopiero rozpocząć przygodę z poznawaniem historii i współczesności Tatarów w Polsce. • ** 21:25 * 31.08.2025 * 77/2025 *

Zboże rosło jak las. Pamięć o pegeerach • Autor: Bartosz Panek • Moja ocena: 8/10 • W mojej ocenie jest to niezwykle wartościowy reportaż podejmujący temat Państwowych Gospodarstw Rolnych – zjawiska, które przez dziesięciolecia było integralną częścią polskiego krajobrazu społecznego i gospodarczego, a dziś bywa wspominane z nostalgią, niezrozumieniem lub krytyką. • Największym atutem książki jest perspektywa, jaką przyjął autor. Bartosz Panek unika skrajności i jednostronnych ocen, wybierając środek – pokazuje zarówno biedę, jak i okresy względnego dobrobytu, możliwości, jakie dawały PGR-y, jak i problemy, które w nich narastały. Dzięki temu powstaje wielowymiarowy obraz, który daleki jest od uproszczeń. • Reportaż nie przedstawia jednolitej, schematycznej wizji pegeerów. Wręcz przeciwnie – ukazuje różnorodność doświadczeń ludzi, którzy tam żyli i pracowali. Znajdziemy tu historie sukcesów i awansu społecznego, ale także dramaty, poczucie bezradności i rozczarowania. Autor zostawia czytelnikowi przestrzeń do refleksji, nie narzucając jednoznacznych ocen. • Na szczególną uwagę zasługuje konstrukcja książki. Pierwsza część przybliża życie codzienne w czasach funkcjonowania PGR-ów, druga zaś skupia się na ich rozpadzie po przemianach ustrojowych w Polsce i skutkach, jakie ten proces wywołał w życiu konkretnych ludzi oraz całych społeczności. Ten kontrast pozwala lepiej zrozumieć, jak wielkie piętno odcisnęła likwidacja pegeerów i dlaczego pamięć o nich do dziś budzi tyle emocji. • To reportaż, który nie tylko dostarcza wiedzy, ale także skłania do namysłu nad mechanizmami społeczno-ekonomicznymi, które kształtowały polską rzeczywistość po II wojnie światowej i po roku 1989. Jest to książka rzetelna, dobrze napisana i niezwykle potrzebna. • Serdecznie polecam. • ** 19:16 * 26.08.2025 * 76/2025 *

Syrop z piołunu. Wygnani w akcji "Wisła" • Autor: Paweł Smoleński • Moja ocena: 4/10 • „Syrop z piołunu. Wygnani w akcji Wisła” to książka, która miała potencjał, by stać się ważnym reportażem o jednej z najbardziej bolesnych i kont­rowe­rsyj­nych­ kart w historii powojennej Polski. Niestety, w mojej ocenie autor nie sprostał wyzwaniu. • Pod względem literackim publikacja wypada chaotycznie – narracja jest poszarpana, a mnogość wątków wprowadzanych bez wyraźnej struktury sprawia, że całość traci na spójności i przejrzystości. Brakuje solidnych wprowadzeń i rzetelnych objaśnień kontekstu, które pomogłyby czytelnikowi lepiej zrozumieć złożoność wydarzeń związanych z akcją „Wisła”. • Najbardziej jednak razi wyraźna stronniczość autora. Smoleński nie ukrywa własnych sympatii i poglądów, co samo w sobie nie musiałoby być wadą, gdyby nie fakt, że wpływa to na sposób przedstawienia faktów i interpretację wydarzeń. Niestety, zamiast wyważonego reportażu, otrzymujemy tekst nacechowany subiektywizmem, który znacznie obniża jego wartość poznawczą. • Mimo że temat jest niezwykle istotny i zasługiwał na rzetelne opracowanie, książka w mojej ocenie nie spełnia oczekiwań ani pod kątem literackim, ani merytorycznym. Zdecydowanie nie mogę jej polecić, szczególnie osobom poszukującym obiektywnego, dobrze ustr­uktu­ryzo­wane­go spojrzenia na akcję „Wisła”. • ** 23:53 * 22.08.2025 * 75/2025 *

Hańba • Autor: John Maxwell Coetzee • Moja ocena: 7/10 • „Hańba” to moja druga książka Coetzee i muszę przyznać, że zrobiła na mnie dużo lepsze wrażenie niż „Polak”. Choć fabuła nie należy do lekkich – wręcz przeciwnie, przytłacza powagą i niepokojem – od pierwszych stron wciąga swoim językiem oraz atmosferą. Autor prowadzi nas przez Południową Afrykę, ukazując nie tylko surowy krajobraz, ale też skomplikowane życie głównego bohatera, którego losy są pełne dramatyzmu i moralnych napięć. • To proza wymagająca i niewesoła, ale jednocześnie głęboka i wartościowa. Coetzee nie daje łatwych odpowiedzi, raczej prowokuje do refleksji nad winą, odpo­wied­zial­nośc­ią i miejscem człowieka w świecie pełnym przemian. Książka bez wątpienia warta lektury, choć zastanawiam się, czy zasługuje na miano absolutnego arcydzieła. • ** 21:57 * 21.08.2025 * 74/2025 *