Kiczery. Podróż przez Bieszczady • Autor: Adam Robiński • Moja ocena: 7/10 • „Kiczery” Adama Robińskiego to książka, którą można zaklasyfikować bardziej jako literaturę podróżniczą niż klasyczny reportaż. Autor zabiera czytelnika w osobistą wędrówkę przez Bieszczady — nie te pocztówkowe, lecz żywe, złożone i pełne śladów historii oraz ludzkich losów. • Robiński nie koncentruje się na geografii czy topografii regionu w sensie ścisłym. Zamiast tego oddaje głos miejscom i ludziom — zarówno tym, którzy niegdyś zamieszkiwali te tereny, jak i tym, którzy pojawiają się tam dziś, z różnych powodów: z tęsknoty, pasji, lub potrzeby ucieczki. Książka jest pełna opowieści, które składają się na mozaikę kulturową Bieszczad i pogranicza — Polski, Ukrainy i Słowacji. • W lekturze czuć autentyczną fascynację regionem, ale i pokorę wobec jego historii oraz teraźniejszości. Autor potrafi zatrzymać się nad szczegółem, miejscem, człowiekiem — dając przestrzeń refleksji i nostalgii. Wielu czytelników z pewnością odnajdzie w niej echo własnych wspomnień związanych z Bieszczadami, czy to wędrownych, czy sentymentalnych. • Styl Robińskiego jest przystępny i obrazowy. Książkę czyta się płynnie, a język — choć nienachalny — potrafi oddać zarówno surowe piękno krajobrazu, jak i głębię ludzkich przeżyć. Nie jest to lektura, która dostarcza szybkich wrażeń; to raczej ciche, rozważne snucie opowieści, którym warto się delektować. • Podsumowując: to książka dla tych, którzy nie szukają w literaturze jedynie faktów, ale również nastroju, przestrzeni do zadumy i spojrzenia na miejsce, które mimo zmian wciąż przyciąga swoją tajemniczością. Dla miłośników Bieszczad — pozycja zdecydowanie warta uwagi. • ** 23:06 * 05.06.2025 * 51/2025 *

Na poboczu Ameryk. Pieszo z Panamy do Kanady • Autorzy: Ola Synowiec, Arkadiusz Winiatorski • Moja ocena: 7/10 • „Na poboczu Ameryk” to interesująca i nietuzinkowa publikacja z gatunku literatury podróżniczej. Opisuje odważny i wymagający projekt pieszej wędrówki przez niemal cały kontynent — z Panamy do Vancouver, przez Amerykę Środkową i Północną. To opowieść nie tylko o przemierzonych kilometrach, ale również o spotkaniach z ludźmi, obserwacjach kulturowych i osobistych refleksjach towarzyszących takiej wyprawie. • Książka napisana jest przystępnym, osobistym językiem i oferuje ciekawe opisy odwiedzanych miejsc. Mimo że porusza sporo tematów, nie przytłacza — to raczej lekka, refleksyjna lektura, w której każde państwo i region mają swój własny charakter i są ukazane przez pryzmat doświadczeń autorów. Dużym atutem są autentyczne, subiektywne spostrzeżenia, a nie próba tworzenia ency­klop­edyc­zneg­o obrazu odwiedzanych krajów. • W tekście obecne są także wątki osobiste, które w tym przypadku nie rażą ani nie dominują — przeciwnie, dodają opowieści autentyczności i ludzkiego wymiaru. Ujęcie Stanów Zjednoczonych — często traktowanych powierzchownie lub z przesadnym zachwytem — wyróżnia się trzeźwością i świeżym spojrzeniem. • Publikacja zawiera również zdjęcia, które dobrze ilustrują treść, choć jest ich niewiele. Mają jednak odpowiednią jakość i pomagają lepiej poczuć atmosferę opisywanej podróży. • Choć książka nie jest przełomowa, stanowi ciekawą propozycję dla osób interesujących się współczesnym światem, kulturami Ameryki Środkowej i Północnej oraz historiami z pierwszej ręki. Autentyczność, prostota przekazu i odwaga podjęcia tak nietypowej trasy pieszo to bez wątpienia jej mocne strony. • Zdecydowanie warto po nią sięgnąć, jeśli szukasz czegoś prawdziwego, niespiesznego i bliskiego człowiekowi. • ** 23:37 * 03.06.2025 * 50/2025 *

"Ślachta. Historie z podlasko-mazowieckiego pogranicza" • Autor: Maciej Falkowski • Moja ocena: 6/10 • Książka Macieja Falkowskiego to z pewnością osobista i nieszablonowa próba uchwycenia klimatu oraz społecznej mozaiki podlasko-mazowieckiego pogranicza. Autor, wywodzący się z tego regionu, podejmuje się opowiedzenia o świecie, który w dużej mierze już odszedł – świecie drob­nosz­lach­ecki­ch rodzin, pogranicza kultur, religii i tradycji. • Mimo ciekawego tematu, publikacja nie do końca spełniła moje oczekiwania. Forma książki jest dość luźna i fragmentaryczna, przez co narracja bywa momentami chaotyczna, a tematyka – rozproszona. Czuć osobisty ton i emocjonalne zaangażowanie autora, ale miejscami odbywa się to kosztem spójności i klarowności przekazu. Książka przypomina trochę barwny stragan – można znaleźć tu wiele smaków, zapachów i dźwięków, lecz brakuje wyrazistej osi tematycznej. • Tytułowa „ślachta” nie zajmuje w publikacji tak centralnego miejsca, jak sugeruje to okładka. Owszem, pojawiają się historie rodów i ludzi związanych z tą warstwą społeczną, ale są one raczej pretekstem do szerszych rozważań o tożsamości regionalnej, pamięci i przemianach społecznych niż tematem przewodnim. • Z pewnością na plus zasługuje ukazanie wiel­okul­turo­wośc­i regionu – obecności prawosławia, katolicyzmu, judaizmu, dawnych mitów i lokalnych bohaterów. Autor oddaje głos mieszkańcom i przodkom tej ziemi, co nadaje książce autentyczności i reportażowego charakteru. • Podsumowując – publikacja wartościowa jako ciekawostka i subiektywny portret regionu, jednak dla osób szukających rzetelnego opracowania historyczno-społecznego na temat szlachty pogranicza – może pozostawić pewien niedosyt. • Polecam z umiarkowaną rezerwą, przede wszystkim miłośnikom lokalnych historii i literatury pogranicza. • ** 18:32 * 29.05.2025 * 49/2025 *

„Troja Północy” • Autorzy: Zofia Kossak, Zygmunt Szatkowski • Moja ocena: 6/10. • Mam mieszane uczucia co do tej publikacji. Z jednej strony książkę czyta się bardzo przyjemnie – styl jest przystępny, narracja wciągająca, a całość wzbogacona została o mapy, które ułatwiają orientację w opisywanych wydarzeniach i miejscach. Autorzy potrafią budować atmosferę i skutecznie zainteresować czytelnika tematyką początków państwowości słowiańskiej. • Z drugiej strony – i to poważny zarzut – książka pozbawiona jest jakiejkolwiek bibliografii, co znacząco osłabia jej wartość naukową. Czytałem wydanie pierwsze z 1960 roku i miałem wrażenie, że całość przesiąknięta jest powojenną retoryką i ideologizacją. Narracja mocno akcentuje obecność Słowian na ziemiach, które współcześnie były niemieckie, co – choć niekoniecznie błędne – w książce zdaje się dominować nad rzetelną analizą historyczną. Brakuje wyważenia między narracją literacką a krytycznym podejściem do źródeł. • Na plus zasługuje ciekawie opracowany rozdział poświęcony Cyrylowi i Metodemu oraz procesowi chrystianizacji Słowian – to jeden z lepiej skonstruowanych fragmentów książki, który wnosi wartościowe informacje i daje do myślenia. • Reasumując: „Troja Północy” może być interesującą lekturą dla osób zain­tere­sowa­nych­ historią w ujęciu popularnym, podaną w formie literackiego eseju czy quasi-reportażu historycznego. Jednak warto podejść do niej z pewnym dystansem – szczególnie w kontekście braku aparatu naukowego oraz wyraźnego ideologicznego nacechowania. • Jako ciekawostkę – zdecydowanie polecam. Jako poważne opracowanie historyczne – z dużymi zastrzeżeniami. • ** 20:49 * 27.05.2025 * 48/2025 *

„Żywot własny” • Autor: Benjamin Franklin • Moja ocena: 10/10 • „Żywot własny” autorstwa Benjamina Franklina to fascynująca autobiografia jednego z najbardziej wpływowych myślicieli i działaczy amerykańskiego Oświecenia. Książka nie tylko ukazuje drogę życiową autora – od skromnych początków drukarza po współtwórcę nowoczesnego państwa – ale również stanowi inspirujące świadectwo pracy nad sobą, samodyscypliny i konsekwencji w dążeniu do celów. • Publikacja zachwyca prostotą i klarownością języka. Franklin pisze przystępnie, bez zbędnego patosu, a jednocześnie z dużą dozą autorefleksji i humoru. Szczerość, z jaką opisuje własne sukcesy i porażki, sprawia, że książka nabiera uniwersalnego wymiaru. Można ją odczytywać nie tylko jako klasyczne dzieło auto­biog­rafi­czne­, ale również jako swoisty poradnik rozwoju osobistego, oparty na wartościach takich jak pracowitość, skromność, samo­dosk­onal­enie­ i troska o dobro wspólne. • Zawarte w książce refleksje Franklina nad moralnością, edukacją, społeczeństwem i polityką nie straciły na aktualności mimo upływu ponad dwóch stuleci. Warto również zwrócić uwagę na styl – zwięzły, elegancki, a przy tym pełen inteligentnych obserwacji. • Zdecydowanie polecam tę pozycję nie tylko miłośnikom historii i biografii, ale każdemu, kto poszukuje inspiracji do mądrzejszego i bardziej świadomego życia. To książka, do której warto wracać. • ** 20:40 * 20.05.2025 * 47/2025 *