Jerzy Zagórski, zapomniany żagarysta, ukryty w cieniu Czesława Miłosza. • W swojej liryce często pokazuje sprzeczność, rozdarcie i dwoistość natury człowieka, i rzeczy. • Poeta, we wstępie do tego wydania „Poezji wybranych”, napisał: „Poezja nie należy do sztuk mających dostarczać wrażeń jednorazowych, lecz do tych, których zadaniem jest swoją wartość przenieść w czasie. Poezja ma utrwalać w pamięci”. • I ja sięgnęłam po ten tomik, by przypomnieć sobie i utrwalić w pamięci mój ulubiony wiersz Zagórskiego, „Pióropusz”, w jego oryginalnym i pełnym brzmieniu. • Przy okazji odkryłam „Neandertalczyka” i „Czas Lota”. A że Zagórski to mistrz tworzenia liryki, w której słowa brzmią, najlepiej czytać go głośno. • „Pióropusz” (fragmenty) • … • Wszystko, co piękne jest przemija. • Ponad rzekami mosty nocą, • Światła płynące z biegiem wody • I te, co stojąc w niej migocą, • Odbite w rzece miast ogrody, • Gdy chwilę z falą się szamocą, • A powiew wiatru je zabija. • Idąc przez świat przemierzasz noce • Świateł krzesanych ludzką ręką. • O szczyty nieba załopoce • Rakieta strugą ognia cienką. • …

Niektórzy lubią poezję. • Poezję Wisławy Szymborskiej lubi sporo osób i chyba więcej niż dwie na tysiąc. Ja też lubię. Za prostotę, za humor i za ironię. Za to, że niepewność jest piękniejsza od pewności i za wszystkie pozostałe prawdy, niby objawione, a takie powszednie. • „Każdy przecież początek • To tylko ciąg dalszy • A księga zdarzeń • Zawsze otwarta w połowie”. • „Lżej by mi było myśleć, • Że umarłam na krótko, • Niż że nic nie pamiętam, • Choć żyłam bez przerwy”. • I moja ulubiona prawda: • „Wielkie to szczęście • Nie wiedzieć dokładnie, • Na jakim świecie się żyje”.

Chociaż wybór felietonów był ciekawy i różnorodny, styl autora nieco mnie zmęczył. Bynajmniej nie gładko i nie potoczyście czytało mi się te publikacje, musiałam się do nich przykładać i mocno koncentrować, by nie zgubić orwellowskiej myśli. • Największe wrażenie spośród tych wszystkich różnorakich tekstów, zrobił na mnie opis pobytu Arthura Blaira, wtedy jeszcze nie był Georgiem Orwellem, w paryskim szpitalu dla nędzarzy. Mimo iż czytałam jego wspomnienia „Na dnie w Paryżu i w Londynie”, które o tych chudych latach pisarza opowiadały, to opis zawarty w obecnie przeczytanym publicystycznym zbiorze będzie niezapomniany. I jeszcze podobały mi się „Zwierzenia recenzenta książek”, każdy kto marzy o zajęciu recenzenta, powinien, na wszelki wypadek, zapoznać się z tym felietonem. • I kilka wypisów. • „Najlepsza angielska kuchnia to oczywiście kuchnia francuska” • „Prawie na pewno zaczynają się czasy dyktatur totalitarnych - czasy, w których wolność myśli będzie początkowo śmiertelnym grzechem, potem zaś nic nie znaczącym, abstrakcyjnym pojęciem. Autonomiczna jednostka ulegnie brutalnemu zniszczeniu”. • „Sport uprawiany na serio nie ma nic z zasadami fair play. Łączy się on z nienawiścią, zazdrością, samochwalstwem, łamaniem wszelkich prawideł gry oraz sadystyczną przyjemnością towarzyszącą obserwowaniu aktów przemocy: innymi słowy jest to wojna minus strzelanie”.

Bezimienny kot, któremu towarzyszymy od pierwszych chwil jego życia, jest narratorem i naszym przewodnikiem po świecie, w którym przyszło mu żyć. I to on prowadzi nas po meandrach ludzkiej natury. Jest bystrym obserwatorem, próbującym odgadnąć motywy postępowania swojego pana, Kushamiego, jego rodziny i znajomych. Z reguły krytycznie ocenia zachowanie człowieka, nie widząc sensu w wielu jego działaniach, a czytelnik im wnikliwiej poznaje bohaterów, Kushamimego, Meiteia i Kangetsu, tym bardziej przychyla się do kocich wniosków. • Nie wolno zapominać, że „Jestem kotem” to utwór satyryczny, prześmiewczy i śmiech jest tu jak najbardziej na miejscu, z tym że to jest ten jego rodzaj, unieśmiertelniony jeszcze przez Gogola – Z czego się śmiejecie? Z samych siebie się śmiejecie! • I mimo że utwór powstał ponad sto lat temu, a ostrze satyry wymierzone zostało wówczas w japońską inteligencję początku XX wieku, szczególnie w jej odchodzenie od tradycji w stronę bezmyślnej europeizacji, to wiele nonsensów ukazanych przez kota, można przypisać także i nam współczesnym. • Są w tej historii momenty komiczne, moim ulubionym jest opowiadanie Kangetsu o tym jak kupował skrzypce, ale sporo jest gorzkich refleksji, a nawet bezdusznych poczynań. • Kot na koniec wydał swój werdykt. • „Im dłużej żyję pośród ludzi i im uważniej im się przyglądam, tym głębiej jestem przekonany, jak bardzo są źli i zepsuci”. Miau! • Auuu! Zabolało!

„Jeżeli nie podoba ci się rzeczywistość, to idź sobie gdzie indziej!” • Po co psuć dobrą atmosferę złośliwością, krytykanctwem, protekcjonalizmem? Czy to coś zmieni? • Jeśli ci się nie podoba, to idź narzekać gdzie indziej, no chyba że zamierzasz coś zrobić, dać przykład i pomagają ci w tym: „pokora, samoograniczenie, szacunek dla prawa, szacunek dla poglądów innych, wierność zasadom, wytrwałość, odpowiedzialność, umiejętność godzenia sprzecznych potrzeb, zdolność do organizowania się wokół istotnych celów, troska o los słabych, mądre wątpliwości wobec zbyt pochopnych działań dla dobra wszystkich. • I tego wszystkiego trzeba wymagać przede wszystkim od siebie, a nie od innych”. • Nie tylko dla polityków, chociaż im te wytyczne szczególnie by się przydały, a ze spisu dosyć ważnych pojęć politycznych opracowanych przez Brombę i jej przyjaciół wszyscy działacze powinni zdawać obowiązkowy egzamin, przed objęciem swoich ważnych stanowisk. • Dostało się też autorytetom. • „Autorytety mogą się mylić, a do ich opinii trzeba podchodzić ostrożnie. … I jeszcze jedno – jeżeli ktoś z całkowitym przekonaniem uważa się za autorytet, to raczej nim nie jest”. • Świetna przypowiastka i bynajmniej nie tylko dla dzieci.