"Chłopi" to dzieło, które przyniosło Reymontowi międzynarodową sławę oraz Literacką Nagrodę Nobla. Pierwodruk powieści ukazywał się w latach 1902-1908 na łamach "Tygodnika Ilustrowanego". Skądinąd wiadomo, że pomysł napisania powieści zrodził się w umyśle pisarza wiele lat wcześniej, a pierwsza wersja książki została spalona przez autora. Choć trzeba pamiętać, że nie we wszystko trzeba Reymontowi wierzyć, bo jak wiadomo pisarz miał skłonności do fantazjowania na swój temat i ta historia może być tego wynikiem. [lubimyczytac.pl]

Bohaterem sztuki jest Artur, syn awangardowego artysty Stomila i Eleonory. Rodzice burzyli się przeciwko tradycji, szokowali i burzyli stary porządek. Artur dorasta więc w świecie pozbawionym ładu, hierarchii i moralnego porządku. On sam nie ma więc możliwości buntowania się przeciwko konwencji i uzyskania w ten sposób dojrzałości. Aby nadać rzeczom znaczenie, postanawia posłużyć się tragedią. W tym celu namawia Stomila, aby zabił kochanka swojej żony, lokaja Edka. Tragedia jednak zmienia się w farsę - Stomil co prawda wchodzi do pokoju, w którym jest Edek z pistoletem, jednak zamiast zabójstwa, odbywa się w nim przyjazna gra w karty, w której biorą udział również niedoszła ofiara i niedoszły morderca. Artur postanawia więc narzucić wszystkim tradycyjne role rodzinne, za pomocą tradycyjnej ceremonii ślubnej. Postanawia ożenić się ze swoją kuzynką Alą, odgrywając przy tym wszelkie tradycje - oświadczyn, błogosławieństwa, orszaku ślubnego itp. Zmuszona przez Artura Ala, przystaje na oświadczyny. Jednak do małżeństwa nie dochodzi - Artur dochodzi do wniosku, że rodzina nie może być ośrodkiem, wokół którego odbudowany zostanie tradycyjny ład. Postanawia ośrodkiem takim uczynić przemoc i terror. W tym celu sięga po pomoc grubiańskiego, prymitywnego Edka. Kiedy jednak odkrywa, że Edek jest kochankiem Ali, rzuca się na niego i w starciu z nim ginie. Edek przejmuje jego rolę i plan wprowadzenia porządku za pomocą terroru i siły. Miejsce Artura, intelektualisty-idealisty zajmuje Edek, uosobienie prostackiej siły i to on wprowadza porządek w świecie. Kończy dramat, tańcząc z Eugeniuszem tango[wikipedia]