W domu na wsi Major gości pięciu zaprzyjaźnionych huzarów. Zaplanowali sobie polowania i grę w szachy – prosty odpoczynek z dala od wymogów towarzyskich. Dopiero co wyprawili z dworku starą klucznicę („ostatnią białogłowę”) i Rotmistrz błogo wzdycha: „Będzie raz przed się cicho i spokojnie”, gdy nagle przed żołnierską samotnię zajeżdża kilka pojazdów. Nieproszone i niezapowiedziane, Majora odwiedzają trzy jego siostry, „jedna starsza i grubsza od drugiej”. Towarzyszy im Zofia – córka jednej z nich – i trzy panny służące. A także pieski, kot, sroka, wiewiórka, kanarek...To jedna z nielicznych komedii Fredry napisanych prozą. O jej niesłabnącej popularności świadczą liczne i wciąż nowe przedstawienia teatralne.
Aleksander Fredro„Wybór komedii”w opracowaniu Mariana UrselaW biografii artystycznej Aleksandra Fredry można wyodrębnić dwa okresy, oddzielone prawie piętnastoletnim milczeniem spowodowanym nieprzychylnym nastawieniem krytyki literackiej. W pierwszym, którego koniec datuje się na rok około 1840, powstały wystawione za życia pisarza i do dziś najbardziej znane komedie, takie jak „Mąż i żona”, „Damy i huzary”, „Śluby panieńskie, czyli Magnetyzm serca”, „Pan Jowialski” czy „Zemsta”. W drugim natomiast, rozpoczynającym się około 1854 roku, Fredro napisał utwory, które pojawiły się na scenie dopiero po jego śmierci, m.in. „Wielki człowiek do małych interesów”, „Świeczka zgasła”, „Teraz”.Niniejszy wybór odzwierciedla ten podział i ukazuje specyfikę obu okresów twórczych. W książce znalazły się wszystkie wymienione wyżej dzieła. We „Wstępie” Marian Ursel analizuje najważniejsze cechy formalne oraz tematy Fredrowskich komedii.„Odnoszę wrażenie, że ciągle jesteśmy jak z Fredry, z tej samej społeczności, mentalności. Chociaż bardzo chcemy być obywatelami świata, to tkwimy w naszym rodzimym zaścianku. Fredro pozostawił partytury brzmień naszego charakteru narodowego”.Anna Augustynowicz, reżyserka teatralna„Autor Zemsty zawsze lubił patrzeć na produkcje błaznów w cyrku. Jakby wiedząc, że początki teatru i początki cyrku z jednego korzenia wyrastają (…)”.Adam Grzymała-Siedlecki„Fredro uważał dobrych aktorów za współtwórców sukcesu teatralnego. W Nienawiści mężczyzn, pierwotnej redakcji Ślubów panieńskich, zanotował w tekście pobocznym: «ten niemy monolog zostawia się talentowi aktora». Niemy monolog! Talentowi aktora! — to mówi samo za siebie”.Ze „Wstępu” Mariana UrselaAleksander Fredro (1793-1876) – związany ze Lwowem, jeden z najwybitniejszych polskich komediopisarzy, sięgający również po inne formy wypowiedzi literackiej, m.in. balladę, poemat, bajkę, przysłowie czy aforyzm. Autor pisanego w latach 1844-1846 pamiętnika „Trzy po trzy”, w którym zawarł wspomnienia z czasów służby w armii Księstwa Warszawskiego i w wojsku Napoleona. Tworzył w epoce zdominowanej przez romantyków, ale jego dzieło nosi cechy późnego klasycyzmu. Ze względu na mistrzowskie wykorzystanie języka, komizm sytuacyjny oraz zapadające w pamięć kreacje bohaterów jego komedie do dziś są chętnie grywane; stały się także podstawą kilku scenariuszy filmowych.Marian Ursel (1950) – profesor nauk humanistycznych, kierownik Zakładu Historii Literatury Romantyzmu w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, rektor Karkonoskiej Państwowej Szkoły Wyższej w Jeleniej Górze. Opublikował m.in. „Bajkopisarstwo Aleksandra Fredry” (1980), „O wierszach Aleksandra Fredry” (1992), „Fredrowskie teatralizacje. Studia i szkice” (1994), „Romantyzm” (2000), „Aleksander Fredro. Na scenie życia i teatru” (2009), „Romantycy i okolice śmierci” (2011).
Wydanie książki dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
