Interesujące studium obsesji, nad którą człowiek przestaje mieć jakąkolwiek kontrolę oraz nieco o tym jak mało o sobie wiemy, o innych już nie wspominając. Po przeczytaniu książki człowiek zaczyna nerwowo patrzeć przez ramię, czy może ktoś mnie obserwuje w ten sam sposób? Czy jednak nie jestem tak aninimowa we wszechświecie jak się wydaje? A może odwrotnie? Czy może to właśnie ja poświęcam się i zatracam własne ja, ponieważ tak jestem pochłonięta kimś innym? Niestety pod koniec, kiedy przychodzi moment kulminacji, opowieść traci swoje momentum i fabuła nieco rozchodzi się po kościach. Z drugiej strony, samo życie, ponieważ każdy szary dzień pozbawiony jest mimo wszystko fajerwerków. Niech każdy z nas szczerze oceni czy na co dzień jest Kobietą w Fioletowej Spódnicy czy Kobietą w Żółtym Kardiganie.

Ostatnia, piąta seria z cyklu 'Zdarzyło się w Polsce' nie jest najlepszą częścią serii, ale absolutnie nie jest to też część słaba, plasuje się gdzieś pośrodku. Z pewnością najmocniejszymi opowiadaniami książki są 'Czerwony autobus' nawiązujący do bitwy warszawskiej, 'Pielgrzymka w intencji Polski', gdzie akcja rozgrywa się podczas powstań śląskich, 'Długa droga do Polski' opowiadające o wojennej tułaczce Polaków czy 'Jak to może' i 'Hej, chłopcy!' traktujące kolejno o powstaniu w getcie żydowskim i o powstaniu warszawskim. Pozostałe opowiadania wydają się albo zbyt stronnicze albo zbyt ogólne, ale też niepozbawione wartości, po prostu lekko odstają od reszty, a utrzymanie wysokiego poziomu kolejnych części i opowiadań, nie jest sprawą łatwą z uwagi na wysoko ustawioną poprzeczkę pierwszych książek, a jest co czytać i jest się czym zachwycać i co polecać.

Jedyna jak dotąd tak wysokiej jakości biografia na rynku przedwojennych artystów teatru i kina. Nie spotkałam się jak dotąd z tak drobiazgowym i wyczerpującym opracowaniem repertuaru Eugeniusza Bodo (czy kogokolwiek innego w ogóle), na które składają się setki recenzji speklakli i filmów z kilkudziesięciu czasopism prasy zarówno przedwojennej, jak i powojennej, co musiało być piekielne czasochłonnym wysiłkiem dla autora, ale zaowocowało bezcennym zestawieniem artystycznego dorobku tego arcyciekawego człowieka. Czytając odniosłam wrażenie, że może w biografii znajduje się zbyt mało Bodo-człowieka, a zbyt dużo Bodo-artysty, ale na końcu lektury zaczęłam doceniać ten zabieg autora książki. Eugeniusz Bodo to postać tak większa niż samo życie, a jego prywatne życie jest osnute takimi legendami, plotkami i niedomówieniami, że mimo początkowego niedosytu cieszy mnie, iż autor trzymał się faktów, a nie podzielał często wybujałych fantazji dziennikarskich, nie znajdujących potwierdzenia w rzeczywistości. Nawet śmierć Bodo, tak absolutnie nie filmowa i tak tragiczna, brzmiąca jak kiepski scenariusz marnej sztuki, a jednak prawdziwa w swojej beznadziei i fatalizmie, została tutaj rzetelnie przedstawiona z poszanowaniem materiałów źródłowych. Podoba mi się ponadto, jak mimo pozornego wyczerpania tematu, autor na tym nie poprzestał, zadając w przestrzeń jeszcze kilka pytań na temat życia i śmierci Eugeniusza Bodo, jak dotąd niewyjaśnionych przez nikogo. Być może kiedyś doczekamy się odpowiedzi.

Czwarta część cyklu 'Zdarzyło się w Polsce' utrzymana w podobnym tonie poprzedniej części. Kolejne fascynujące opowiadania rozciągające się przez cały okres trwania zaborów. Świetne dialogi, które trzymają w napięciu przede wszystkim pojawiają się w opowiadaniu z Adamem Mickiewiczem w roli głównej 'Kto nie był człowiekiem ni razu...', chwytają za serce w 'Kwieciu paproci' o wojnach napoleońskich, 'Karczmie na rozdrożu' o powstaniu styczniowym oraz w 'Czerwcowej Łodzi' mającej miejsce w 1905 roku. Spory kawałek historii ukazany jest w opowiadaniu 'Mania na uniwersytecie' o losach edukacji Marii Skłodowskiej-Curie i kobiet w ogóle. Wszystkie opowiadania łączy wspólny wysiłek ku odzyskaniu niepodległości niezależny od statusu, wieku czy płci, a ich sedno zrozumie doskonale większy i mniejszy czytelnik.

Książka paradoksalnie bardzo nierówna, a z pewnością za długa, ale nie z powodu nudnej treści, o nie, ale formy, w którą została zawoalowana. Biorąc pod uwagę gabaryty książki, byłam bardzo zaskoczona faktem, iż - oprócz okładki - nie zawiera absolutnie żadnych fotografii. Przez to właśnie długaśne opisy autorki odwracają niepotrzebnie uwagę czytelnika od istotniejszych treści. Nie mam na myśli tego, by taka osobista relacja z Japonią stała się od razu jaskrawym albumem wycieczkowym, ale wielokrotnie podczas czytania łapałam się na tym, że chciałabym zobaczyć o czym pisze autorka, te miejsca, te osoby, te przedmioty, a nie ma niestety ku temu okazji. Za to z całą pewnością nie można odmówić autorce dozgonnego zaangażowania w opisywanie swoich przeżyć na przestrzeni od lat sześ­ćdzi­esią­tych­ do lat dzie­więć­dzie­siąt­ych, co musiało być niezmiernie fascynujące, obserwować tyle zmian w tak dynamicznie rozwijającym się kraju. Opisy dotyczą zarówno życia zawodowego autorki, jak i prywatnego, więc mamy tu prawdziwy misz-masz historyczno-archeologiczno-naukowy na zmianę ze społeczno-ekonomiczno-językowo-narodowym rysem. I choć paradoksalnie koniki autorki są słabiej przystępne niż opisy czysto obyczajowe, tak najlepsze fragmenty książki dotyczą samego życia codziennego Japończyków, ich psychologii i historii przemian w kraju.